Woensdag 6 juni 2012
Het lijkt een onbetekenend berichtje in de Rwandese staatskrant. Dat een burgemeester en districtshoofd ontslag neemt. Maar als je verder leest dan weet je waarom: het district presteerde slecht. Op de ranglijst stond het op de 27ste plaats. De ranglijst telt 30 plaatsen. Het districtshoofd is niet de enige die ontslag nam; vorige maand nog nam een ander districtshoofd ontslag vanwege 'persoonlijke redenen'.
Het heeft alles te maken met de enorme competitie waar lokale overheden worden gedwongen aan mee te doen. Districten en provincies krijgen vanuit de ministeries directieven waaraan ze moeten voldoen. Wie het niet voor elkaar krijgt en slecht presteert komt laag op de ranglijst, wordt gezien als een 'slechte' Rwandees en loopt het risico ontslagen te worden. Provinciale bestuurders en districtshoofden doen dan ook hun best die eisen af te wentelen naar de volgende bestuurslaag: de dorpen. Die bestuurders komen uiteindelijk bij hun inwoners terecht die eis na eis op hun bordje krijgen en soms zeer onder druk worden gezet.
Het is niet voor niets dat er ranglijsten worden gemaakt. Lekker overzichtelijk middel om mensen bij de les te houden. Nummer 1 hoeft zich geen zorgen te maken, de onderste regionen zitten in de gevarenzone en zullen er alles aan doen om wat plaatsen op te schuiven. Als dat niet lukt, is het beter om de eer aan jezelf te houden dan af te wachten tot je ontslag oneervol tijdens een vergadering bekend wordt gemaakt.
Het is hetzelfde systeem waardoor met de verkiezingen in 2010 president Paul Kagame met een overgrote meerderheid aan stemmen (94%) werd herkozen. Elk stembureau wilde de nummer 1 op de Kagame-ranglijst worden met het hoogste percentage Kagame stemmers. Om dat te bereiken gingen bestuurders heel ver: Ze liepen de avond/nacht voor de verkiezingen van deur tot deur om stembiljetten in te nemen met de duimafdruk bij Kagame. Ze zetten hun kiezers onder druk om Kagame te stemmen en controleerden dat ook. Zo kon het voorkomen dat er stembureaus waren met 100 procent stemmen voor Kagame. Het was daarom dat de stembussen anderhalve dag zoek waren. Niet om ervoor te zorgen dat er meer stembiljetten voor Kagame kwamen, maar om er voor te zorgen dat er stembiljetten van de andere (pro forma) kandidaten werden toegevoegd, zodat de uitslag iets meer acceptabel zou zijn.