Als Rwanda wil, komt er oorlog in Burundi

Maandag 21 december 2015

Als Rwanda wil, komt er een burgeroorlog in Burundi

Blatter en Platini moeten acht jaar langs de zijlijn staan, het Nederlanse handbalteam is teleurstellend -oh nee verrassend- tweede geworden tijdens de wereldkampioenschappen en in Nederland wordt een huis van Somaliers bekogeld met zwaar vuurwerk.

Hier in Frankrijk probeer ik te begrijpen wat er nu precies in Burundi gebeurt. Soms krijg ik wanhopige whatsappjes van kennissen die nog in Bujumbura zitten, of juist zijn gevlucht. 'Het gaat niet goed met ons land.' 

Dat vinden ook de VN en de Afrikaanse Unie. De eerste wil een groep experts sturen omdat het land op de grens staat van een burgeroorlog, aldus de verantwoordelijke Hoge Commissaris en de AU wil 5000 man sturen om de vrede te bewaken. In ieder geval voor zes maanden. 

Bujumbura heeft weinig zin in die 5000 man op hun bodem. Dikke kans dat ze de verlengde arm zullen zijn van buurland Rwanda, dat veel liever een andere regering ziet dan het huidige regime van Nkurunziza. 

Rwanda bemoeit zich flink met Burundi: zo vindt president Kagame de derde termijn van president Nkurunziza ondemocratisch. Dezelfde Kagame die afgelopen vrijdag op 'democratische' wijze via een referendum voor een 'democratische' derde termijn voor zichzelf heeft gezorgd, zodat Kagame tot in de eeuwigheid 'democratisch' president van Rwanda kan blijven. 

Je kunt nog meer zeggen van Rwanda, bijvoorbeeld dat het de Burundese oppositie actief steunt met het rekruteren van vluchtelingen in de kampen langs de Burundese grens.  Twee medewerkers van Refugees International onderzochten de situatie in kamp Mahama, in het zuid-oosten van Rwanda, aan de Burundese grens. Hun bevindingen zijn schokkend. 's Avonds als alle blanke internationale hulpverleners uit het kamp zijn verdwenen, worden er ronselbijeenkomsten gehouden soms in aanwezigheid van Rwandese politie. 

Wie weigert, wordt bedreigd: 'De hulpverleners zijn er 's nachts niet en kunnen je dus niet beschermen',  'Je zult verdwijnen in de rivier Akegara'. Jongeren durven niet naar school uit angst dat ze mee moeten naar de trainingskampen. 

Wie 'ja' zegt, mag mee met Rwandese auto's (kenteken is Rwandees) en krijgt onder meer training van Rwandezen (insignes op het uniform zijn Rwandees). Om in Congo te komen voor de training, krijgen de geronselden een valse Congolese kieskaart die dient als ID! 

De Rwandese minister van rampenbestrijding, Seraphine Mukantabana zei in een speech voor 4000 vluchtelingen, dat ze eens moesten ophouden met jokken over die rekrutering tegenover de internationale hulporganisaties. Rwanda wist precies wat iedere vluchteling vertelde aan die hulporganisaties, ook al was er een soort van geheimhouding. En oh ja, als er hulpverleners na zonsondergang in de tenten van de vluchtelingen gevonden werden, dan zou zowel de hulpverlener als de vluchteling als verraders. 

Na zonsondergang is iedere Burundese vluchteling dus vogelvrij in de kampen.

Inmiddels zijn sinds de onrust begon, mei 2015, minstens 400 mensen gedood. Het zijn niet alleen (jonge) leden van de oppositie, maar ook tientallen politiemensen werden slachtoffer. Zo'n 3500 mensen zijn gearresteerd en zo'n 220.000 mensen zijn uit Burundi gevlucht. 

Bij de grens worden velen hardhandig tegengehouden, niet gek, Burundi heeft niet veel zin mensen door te laten die vervolgens gerekruteerd worden om het regime omver te helpen. 

Tja, waarom wilde president Nurunziza eigenlijk een derde termijn? In een uitstekende analyse geeft Peter Verlinden een antwoord: Nkurunziza is de enige die vat heeft op het Burundese leger. 

Ook Verlinden ziet de dubieuze rol van Rwanda in het geheel en hij constateert dat als Rwanda zich volledig achter de oppositie zou scharen, de kans op een burgeroorlog groot is. 

Oh ja en als kers op de taart: Nederland gaf begin 2014 zo'n 1,7 miljoen euro aan vijf privé-media: Télé Renaissance, Bonesha FM, RPA, Isanganiro, Groupe du Presse Iwacu. Het waren deze vijf media die eind november bij elkaar kwamen in …. Kigali, om af te geven op de personvrijheid in Burundi. Volgens burgerorganisaties waren het juist deze vijf media die aan de basis stonden van veel kwaadaardige geruchten en mede schuldig waren aan de destabilisatie van Burundi in de verkiezingsperiode.