Donderdag 17 Juli 2014
Weer schrijnend geval totstandkoming IAB
Het verhaal over de Individuele Ambtsberichten (IAB) gaat maar door. Gisteren kreeg ik weer een schrijnend voorbeeld onder ogen.
Weet u het nog? De Individuele ambtsberichten zijn voor IND en later de rechter van groot belang als het gaat om het vaststellen of iemand mogelijk genocide heeft gepleegd. Voor de IND is het IAB de basis van de 'Zienswijze', de brief die de verdachte Rwandees krijgt toegestuurd en waarin haarfijn wordt uitgelegd waaraan de IND denkt dat hij of zij schuldig is. Het IAB wordt samengesteld op basis van één rapport dat door een onderzoeker in Kigali wordt gemaakt, in opdracht van de Nederlandse ambassade. De vertrouwenspersoon die dit rapport maakt, spreekt als enige met de getuigen, weet als enige of de getuigen wel of niet betrouwbaar zijn. In feite is hij de enige die weet of die getuigen wel bestaan, want de getuigen blijven verder anoniem. Er worden gen bandopnamen gemaakt van de gesprekken, geen foto's, geen kopieen gemaakt van ID-bewijzen. Het komt er dus op neer dat één enkel rapport dat niemand checkt, bepaalt of iemand naar Rwanda wordt uitgezet.
Het vermoeden bestaat dat Rwanda een aantal mensen in diskrediet wil brengen. Hetzij omdat ze politiek actief zijn in de oppositie, hetzij omdat er iemand is in Rwanda die zich hun goederen wil toe-eigenen. Daarvoor is dus negatieve informatie nodig over iemand en die negatieve informatie kan het efficienste officieel worden via een IAB. Wat doe je nu als je iemand in diskrediet wil brengen, maar er is in eerste instantie geen negatieve informatie voorhanden? Juist, dan ga je niet zo lang door tot je wel iets vindt. En waar bij de beschuldigde alle bronnen worden gewantrouwd door IND en rechter, kunnen voor de IAB's alle bronnen worden gebruikt die men maar wil: ze worden immers toch niet gecontroleerd én ze zijn anoniem.
Gisteren kreeg ik weer een dossier onder ogen dat veel lijkt op drie andere dossiers. In 2010 werd de man (hij wil voorlopig anoniem blijven) onderzocht door een vertrouwenspersoon in Kigali. Er werd met zo'n 13 getuigen gesproken. De conclusie van het onderzoek luidde dat er niets belastends tegen de man was gevonden. Blijkbaar was dat niet de bedoeling, want in 2011 kwam er een aanvullend onderzoek. Maar ook dat leverde niets concreets tegen de man op.
Dat zou genoeg moeten zijn. Maar nee, barbertje moest echt hangen, want in 2013 kwam er weer een onderzoek. Nu werd er voornamelijk gesproken met één enkele bron. En wat denkt u: ja hoor. Die bron vertelde dat meneer X vergaderingen had bijgewoond met als doel de genocide te plannen en ook zou hij wapens hebben gedistribueerd.
Vertelt de bron de exacte data en de plaatsen van de vergaderingen en de wapendistributie? Dat niet. Het wordt voor meneer X dus heel moeilijk om zich te verdedigen tegen zo'n vage beschuldiging? Je kunt niet zeggen 'dat heb ik niet gedaan want ik was niet op die plaats die dag', omdat er plaats noch tijd wordt genoemd.
Wat betreft dat plannen van de genocide: dat is helemaal makkelijk voor rechter en IND: wie plant, hoeft niet lijfelijk bij het moorden aanwezig te zijn. Die doet dat in obscure vergaderingen en bijeenkomsten waarvan niet hoeft te worden vastgesteld of ze ook daadwerkelijk hebben plaatsgevonden. Ook hier noemt de bron immers plaats, noch datum.