Kagame stevent af op derde termijn en meer ….
Maandag 21 september 2015
Blijven zitten en gezakt
Zou het toch niet beter zijn als de Rwandese president nog een termijn zou blijven zitten? Hij heeft toch veel goeds in het land gebracht en de meeste Afrikaanse democratieen zijn nou ook niet echt van een hoog niveau. De laatste zin is een vrije vertaling van een mail van een lieve kennis die al jarenlang in Afrika woont en werkt. Ze weet dus waarover ze het heeft.
Hoewel ik heel veel argumenten kan geven waarom president Kagame niet voor een derde termijn op zou moeten -al was het alleen maar dat ik dan waarschijnlijk weer vrolijk en vrij het land in en uit kan reizen- moest ik toch weer even heel erg met mijn handen in het haar zitten. Want die lieve kennis verwoordt wat veel mensen denken.
‘Zit toch niet zo te zeuren; het land is niet in oorlog, het gaat economisch niet slecht, de mensen slachten elkaar niet af en je weet maar nooit wat er gebeurt als er een wisseling van de macht plaatsvindt.’ Kiezen uit twee kwaden, waarvan het ene kwaad, zo kwaad nog niet lijkt, als je kijkt naar de schoongeboende boulevards in Kigali. Als ik weer in Afrika ben, zal ik met de lieve kennis een Primus pakken op een klein terras met uitzicht op een rode zandweg, waar kindertjes in blauwwit uniform van de katholieke school voorbij huppelen, hun roze rugzakjes broos tegen hun lijfjes en vertellen over de genadeloze ijzeren greep van de Rwandese president.
Ik ben weer terug in Nederland waar een berg werk mij grijnzend aankijkt. ‘Pak me dan als je kan’. Helaas is het allemaal werk waarvan de beloning in een ver verschiet ligt, als die beloning er al komt. Ik kreeg bericht van weer een subsidiegever dat de subsidie was afgewezen. Het voelde alsof ik voor een examen was gezakt. De onderzoeksmethodiek beviel ze niet. Mijn team en ik wilden zoveel mogelijk mensen te spreken krijgen over magie en voodoo in Kameroen, Nigeria en Benin. Van de minister tot de ober. Van de hogepriester tot de gelovige. Ook wilden we een aantal NGO-projecten doorlichten, om te zien of zij soms minder efficient verlopen, vanwege het geloof in magie/voodoo. Ik wil graag van de jury weten welke methodiek zij voor ogen hebben in landen met een orale cultuur, waar geen cijfers of documentatie voorhanden is en als er al cijfers zijn, die niet te vertrouwen zijn. Wij wilden een eigen databankje opbouwen.
Gisteren, terugrijdend naar Nederland, had ik alle gelegenheid om heden en toekomst onder ogen te zien. Even schoot een pot geraniums door mijn hoofd, maar dat was gelukkig maar even. Ik heb al weer ideeen om het voodoo-project verder vorm te geven. En voorts blijf ik natuurlijk actief met de genocide-dossiers en het Grote Merengebied. Een andere lieve kennis mailt mij bijvoorbeeld geregeld nieuws en analyses over Burundi. Mocht ik weer naar DRC afreizen, dan doe ik dit land ook beslist aan. Nu er geen zichtbare onrust meer is, wordt het land door de media vergeten.
Maar allereerst moet ik HET BOEK afmaken. Dat vordert gestaag!
Maandag 14 september 2015
RWANDA EN ARTIKEL 101
President Paul Kagame, tot een paar jaar geleden dé Afrikaanse knuffelpresident van de internationale gemeenschap, lijkt meer en meer in een isolement te komen en het genocide-krediet te verliezen. Zeker nu de Verenigde Staten én het Verenigd Koninkrijk klip en klaar hebben gezegd dat ze het wijzigen van de grondwet voor een derde ambtstermijn als president, ondemocratisch vinden.
“We steunen niemand die een machtspositie gebruikt om de grondwet te wijzigen, uitsluitend voor het eigen politieke belang”, zo zei John Kirby, woordvoerder van de VS. In dezelfde verklaring herinnerden de VS de president er fijntjes aan dat hij bij herhaling heeft aangegeven de grondwettelijke termijnen te zullen eerbiedigen. Ook Grant Shapps, de Britse minister van Internationale Ontwikkeling liet twee dagen geleden weten dat Engeland geen voorstander is van een grondwetswijziging.
Het is de vraag of de president zich wat aantrekt van de kritiek van de VS en de UK; hij heeft een grondige hekel aan iedereen die kritiek heeft op zijn beleid en zijn manier van leiding geven. Maar de VS en de UK hebben wel een troefkaart in handen: met een bijdrage van meer dan 170 miljoen dollar (US, 2015) en 103 miljoen pond (158 miljoen dollar (UK, 2013) zijn het de grootste donoren van Rwanda.
Het verleden heeft uitgewezen dat Kagame gevoelig is voor het stoppen van financiële steun; niet verwonderlijk, zo ongeveer de helft van de begroting van Rwanda bestaat uit geld van donoren.
Toen een aantal landen, waaronder Nederland, in 2012 hun steun opschortten vanwege Rwanda’s steun aan de rebellen van M23 in Oost-Congo, riep Kagame met veel tam tam een eigen steunfonds in het leven. Iedere Rwandees en ieder bedrijf of organisatie moest daar aan bijdragen. De eerste maanden werd nog flink rondgetoeterd dat de gelden binnenstroomden, maar ik heb al lange tijd niets meer over het fonds gelezen.
Dat fonds lijkt een beetje op de handtekeningencampagne die deze zomer werd gestart. Volgens de staatsmedia hebben zo’n 3,6 miljoen Rwandezen een petitie getekend die zegt dat een paar artikelen in de grondwet geschrapt moeten worden, zodat een derde ambtstermijn voor president Kagame mogelijk wordt. Even voor alle duidelijkheid: 3,6 miljoen handtekeningen is ongeveer zeventig procent van het totale electoraat. Daarmee is Kagame al zeker van een overwinning, mochten de artikelen in de grondwet worden geschrapt. Niet dat iemand hoeft te twijfelen aan zijn verkiezing, mocht hij zich kandidaat stellen. Paul Kagame is sinds 1994 aan de macht in Rwanda, of hij zich nu minister van Defensie, vice-president of president noemt.
Overigens gaat het gerucht dat mensen werden gedwongen de petitie te ondertekenen, zoals bijvoorbeeld gevangenen en mensen die in werkkampen zitten. De RPF ontkent elke druk en zegt dat het onmogelijk is om 3,6 miljoen mensen te dwingen een handtekening te zetten.
Wie Rwanda echter een beetje kent, weet dat de druk niet eens uitgesproken hoeft te worden, omdat de RPF het land volledig controleert. Elke ‘tien huizen’ hebben een RPFer die in de gaten houdt wat iedereen doet. Als deze met een lijst langskomt, dan teken je. Je weet dat er problemen komen, als je het niet doet.
Artikel 101 zegt het eigenlijk allemaal heel duidelijk: De president wordt gekozen voor een termijn van zeven jaar en die termijn kan slechts een keer verlengd worden. Onder geen enkele omstandigheid zal iemand deze functie langer bekleden dan twee termijnen.
Een andere artikel biedt Kagame echter een handvat: Artikel 193 zegt eigenlijk hoe de grondwet gewijzigd kan worden, en dat voor een wijziging van de termijn van de president, een referendum nodig is, sorry juristen voor mijn lekentaal. Nou, als er een referendum moet komen, dan weten we de uitkomst wel.
Probleem is natuurlijk dat Rwanda geen echte alternatieven heeft. Iedereen die iets betekent in de oppositie zit in de gevangenis of is naar het buitenland gevlucht.