Kagame kan met pensioen

President Kagame kan met pensioen

Burundi heeft een nieuwe president. De wereld keek toe en keerde na de verkiezingen het land de rug toe. Ondemocratisch dit derde mandaat en verkregen door geweld.

In buurland Rwanda maakt de president zich ook op voor een derde mandaat, of liever gezegd een vierde of misschien wel een vijfde. Het ligt er maar aan hoe je rekent. Hij stelde zichzelf aan als president in 2000, nadat hij als vice president al sinds 1994 de facto de macht had, werd voor de eerste keer officieel gekozen in 2003 en zeven jaar later voor de tweede keer. Telkens met een aantal stemmen boven de negentig procent. Iedereen weet dat de twee verkiezingen met democratie en vrije stembusgang weinig te maken hadden. Burundi wordt de rug toe gekeerd, Rwanda wordt nog steeds de hand geschud, al is het dan soms tandenknarsend.

Waarom krijgt president Kagame bij de internationale gemeenschap voor elkaar wat de Burundese president niet lukt: de ogen sluiten voor de ondemocratische vuiltjes. Heeft president Nkurunziza tijdens zijn eerste twee mandaten niet een zekere rust en stabiliteit in zijn land gebracht?

 Zeker, maar helaas voor Nkurunziza wordt hij niet onmisbaar geacht voor de stabiliteit van de hele regio. President Kagame wel. Nog steeds wordt de Rwandese president door bijna de gehele internationale gemeenschap gezien als een soort messias die als enige het vredeslampje brandende kan houden.

Hoe mensen dit kunnen blijven denken is mij een raadsel. Sinds de genocide in 1994 is het gebied in oorlog en onrust gedompeld. De activiteiten van Rwanda hebben daar een grote bijdrage aangeleverd. Zo was Kagame met zijn leger vanaf 1996 verantwoordelijk voor de moord op duizenden Hutu’s in Congo. Samen met de toenmalige rebellenleider en latere president van Congo, Laurent Kabila, joeg hij duizenden Rwandezen van Oost naar West. De massaslachtingen werden goed gedocumenteerd in The Mapping Report, een rapport dat helaas te snel in alle bureaulades verdween.

Kagame steunde na de genocide in 1994 talloze rebellenclubs die in Oost-Congo roofden, plunderden, moordden en verkrachtten. Zij waren mede verantwoordelijk voor de permanente staat van onveiligheid in het gebied. Ook hierover schreef de VN meerdere rapporten die uiteindelijk allemaal liggen te verstoffen. Rwanda werd zelfs uitgenodigd om lid te worden van de Veiligheidsraad! Een regime dat niet alleen verantwoordelijk is voor duizenden slachtoffers, maar ook verantwoordelijk voor de roof van tonnen mineralen uit Oost-Congo. Ook dit is eenvoudig te documenteren: Rwanda bezit nauwelijks coltan en cassiteriet maar is een van de grootste exporteurs van deze grondstoffen. Wordt Kigali in de volksmond niet smalend Coltan-city genoemd?

De internationale gemeenschap blijft hangen aan president Kagame omdat zij geen alternatief ziet. Ze is bang dat zodra Kagame het presidentieel paleis verlaat, de Hutu’s massaal hun verstopte machetes tevoorschijn halen en op de Tutsi’s zullen inhakken. De internationale gemeenschap denkt dus dat de Rwandezen dom zijn en niets hebben geleerd de afgelopen twintig jaar.

Dat is dom van die internationale gemeenschap. Ik denk dat twintig jaar herdenking van de genocide zijn sporen heeft achtergelaten. Dat 20 jaar prediken van verzoening niet voor niets is geweest. Dat 15 jaar Gacaca –ondanks alle tekortkomingen- helend heeft gewerkt. Inmiddels is er een hele nieuwe generatie die de genocide niet of heel jong heeft meegemaakt. Zij kijkt anders naar het verleden, ook al wordt op school één geschiedenis gedicteerd. Oud en jong hebben doden te betreuren. Ik denk dat alle Rwandezen zeggen: Dat nooit meer.

Paul Kagame kan aftreden als president. Onder zijn strakke regime is zijn volk volwassen geworden.