Donderdag 20 december 2012
De rijkdom van de RPF
De RPF (Rwandan Patriotic Front) viert feest deze weken: het bestaat 25 jaar. In die 25 jaar is de partij uitgegroeid tot een van de rijkste politieke partijen van Afrika, dankzij bedrijfsmatige activiteiten via drie investeringsmaatschappijen Tri-Star, nu Chrystal Ventures, Horizon en Rwanda Investment Group. Deze investeerders hebben aandelen in maar liefst 24 ondernemingen waaronder bouwbedrijven, telecommunicatiebedrijf MTN, mediabedrijven, een internationale koffieshopketen (Bourbon), en meubelfabrieken. Deze bedrijven worden ook wel ‘statals’ genoemd: bedrijven die geheel of gedeeltelijk in het bezit zijn van de dominerende politieke partij. Het beginkapitaal kwam grotendeels van in ballingschap levende Tutsi’s. Ook wordt gezegd dat de investeerders geld gebruikten dat de internationale gemeenschap schonk aan Rwanda na de genocide in 1994.
Sommige deskundigen vinden deze concentratie van kapitaal bij de staatspartij een positief teken: het land kan zichzelf ontwikkelen dankzij eigen economische activiteiten. Daar valt veel tegen in te brengen: het is voor bedrijven zonder nauwe banden met de RPF, praktisch onmogelijk zaken te doen als de RPF dat niet wil. De markt is dus bijna uitsluitend toegankelijk voor leden van de presidentiele coterie. Zo heeft bijvoorbeeld de vrouw van president Kagame een groot deel van de theeproductie en -handel in handen. En bijvoorbeeld Intersec (van Christal Ventures) is het enige beveiligingsbedrijf dat wapens mag dragen. Er zijn ook meldingen dat belangrijke RPF-leden gebruik maken van hun positie door andere (buitenlandse) ondernemers op te lichten. Zelf ben ik enkele maanden geleden benaderd door een Belgische ondernemer die volledig is kaalgeplukt op deze manier en zelfs in de gevangenis werd gegooid.
Daarnaast voldoen de ‘statals’ niet aan de eisen van transparantie; ze geven geen volledige en betrouwbare openheid van zaken. Hoewel er natuurlijk geen cijfers van zijn, is het waarschijnlijk dat de Rwandese schatkist op deze manier jaarlijks miljoen dollars aan inkomsten mist. En dat schuurt als je bedenkt dat de begroting van Rwanda voor bijna de helft afhankelijk is van buitenlandse donors.
De RPF, oorspronkelijk opgericht door Tutsi’s in ballingschap in 1987 om Rwanda te bevrijden van het Hutu-regime, is uitgegroeid tot zowel een politiek als economisch dominante reus. Gunsten zoals banen en contracten worden uitgedeeld aan een kleine elite. Tegenstanders worden monddood gemaakt: hetzij door ze te beschuldigingen van genocide ideologie, divisionisme of terrorisme, hetzij door ze het leven financieel onmogelijk te maken. Leve de RPF!