Dinsdag 8 mei 2012
Nederland: Pyromaan en brandweerman in Oost-Congo
Een ongerust dagblad in Congo, Le Potentiel, zegt dat Nederland bijdraagt aan het uiteenvallen (balkanisering) van de Democratische Republiek. Ze wijst op een seminar van twee jaar geleden en een afgelast seminar van 12 april jongstleden. Daarvoor waren door initiatiefnemer Nederland, Burundi, Rwanda, Uganda en Oost-Congo uitgenodigd, dus niet DRC zelf. Daarmee ondersteunt Nederland het Balkaniseringsproces, aldus Le Potentiel. Volgens Le Potentiel wordt er gesproken om terug te gaan naar de grenzen van voor 1885, toen de Belgische koning Leopold II Congo kocht als zijn privé domein: Congo Vrijstaat.
Het is Nederland die in 2010 het initiatief neemt tot een seminar over de landsgrenzen van Congo. Volgens Le Potentiel was dat geen onschuldig initiatief, want waarom een dergelijk seminar organiseren als je al niet zelf vastomlijnde ideeën hebt over het onderwerp? Het tweede seminar werd om onduidelijke redenen afgelast. Het ging om een seminar georganiseerd voor bedrijven die geïnteresseerd waren in onder meer het Grote Merengebied. Organisatoren: het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken en het NABC (Netherlands-African Business Council). Maar hoe kan het, zo vraagt Le potentieel zich af, dat Nederland Oost-Congo kon uitnodigen mét toestemming van de regering in Kinshasa? Betekent dit dat Kinshasa zich er al bij heeft neergelegd dat Oost-Congo straks niet langer behoort tot DRC?
Mensen die vóór Balkanisering zijn vinden dat Congo te groot is voor een centrale regering in Kinshasa. Het landelijk bestuur is zwak, het land heeft nauwelijks wegen, en de hoofdstad ligt aan het uiteinde van het land. Niet bepaald condities die het efficiënt besturen van dit enorme land vergemakkelijken. Tegenstanders van het uiteenvallen wijzen direct naar Rwanda. Dit land aast al sinds de genocide op Oost-Congo.
Dit zwaar bevolkte land heeft dringend grond nodig voor landbouw, maar natuurlijk gaat het er vooral om dat Oost-Congo ontzettend rijk is aan grondstoffen. Nu rooft Rwanda alles nog illegaal, als het wordt ingelijfd kan het allemaal legaal en kan Rwanda snel uitgroeien tot het rijkste land van Afrika. Met een sterke dictator als Paul Kagame aan het hoofd is het land tot veel in staat. Rwanda is al sinds de genocide van 1994 bezig de invloed te versterken in Oost-Congo. De laatste jaren gebeurt het ook 'vreedzaam': er wordt land aangekocht door stromannen en steeds meer Rwandezen worden Congolees dankzij het verkrijgen van een Congolese stemkaart.
Het is niet de eerste keer dat de grenzen van DRC onder druk staan. Onder meer de Verenigde Staten, Frankrijk en Engeland hadden al eerder Oost-Congo toebedeeld aan Rwanda, maar die plannen zijn nooit uitgevoerd.
En de rol van Nederland? Sinds het -nu demissionaire- kabinet aan de macht kwam, waaide er een kille ontwikkelings-samenwerkingswind. Een van de consequenties was dat Nederland het aantal landen waaraan het steun gaf, verminderde. Ook Congo kreeg geen steun meer. In plaats daarvan richtte Nederland zich meer op het grote Merengebied, vandaar seminars met dit thema. Maar volgens Le Potentiel gedraagt Nederland zich daarmee afwisselend als pyromaan en brandweerman in een regio waar de rust zeer fragiel is, voor zover je kunt spreken van rust. Vraag is dus hoe de nieuwe Nederlandse regering zich gaat opstellen. Vraag is ook of de Verenigde Staten, Engeland en Frankrijk inmiddels bezig zijn hun plannen af te stoffen.
Enige winnaar tot nu toe is Paul Kagame. Hij kan doorgaan met het roven van grondstoffen zolang DRC geen stevig (provinciaal) bestuur heeft. En hij is de eerste op de lijst aan wie oost-Congo zal worden toegewezen mocht het land uiteenvallen. Een nieuwe oorlog lijkt helemaal geen onmogelijkheid.