Het artikel: De Nederlandse hulporganisatie Free Press Unlimited censureerde haar eigen journalisten
In cursief de citaten uit het artikel van De Correspondent
1. “Niemand op de redactie van Radio Tamazuj kan inloggen op de ochtend van 2 december 2016. Want de Nederlandse hulporganisatie Free Press Unlimited, die Radio Tamazuj heeft opgericht en financieel steunt, heeft hun wachtwoorden gewijzigd.”
Niet vermeld wordt dat het hier uitsluitend om de website gaat van Radio Tamazuj. Het lijkt nu net of de redacteuren niet kunnen inloggen op hun eigen computers. De productie van radioprogramma’s staat hier ook los van.
De Correspondent zegt dat het de redactie was, maar het is Van Oudenaren die de wachtwoorden veranderde van de social media, de nieuwsbrief, etcetera. Hij twitterde op donderdag 1 december 19 maal over de review en FPU.
Waarna FPU uit voorzorg het wachtwoord van de website veranderde. Zij beschikte daarover omdat de angst bestond dat de Zuid-Soedanese overheid de website zou kunnen kapen. Mocht dat gebeuren, dan konden ze de website heroveren. Het nieuwe wachtwoord werd doorgegeven aan de directeur Radio, waarna er weer – zij het door een beperkt aantal mensen- artikelen op de website konden worden gezet.
Dat het geen dagen heeft geduurd blijkt als de bijdragen worden geteld: Op donderdag 1 december zijn er geen artikelen geplaatst. Op vrijdag 2 december werden er 9 artikelen geplaatst op de site, op maandag 5 december 5 artikelen, op 6 december werden er 13 artikelen geplaatst, op 7 december 10 artikelen. Dit duidt erop dat de site op 1 december niet bereikbaar was voor de redactie en wellicht maandag minder bereikbaar, maar dat de site zeker geen 3 dagen uit de lucht is geweest.
2. Een reconstructie aan de hand van interviews met betrokkenen en interne documenten en mailwisselingen die in handen zijn van De Correspondent
In feite heeft DC met slechts één kamp gesproken binnen RT. Van dit kamp ontving ze ook de documentatie. DC had dus niet de beschikking over alle documenten. Ook sprak DC niet met FPU voor het eerste artikel.
Zo ontbreken mails van klokkenluiders die FPU waarschuwen over de slecht verlopende redactievergaderingen en artikelen die niet worden gecheckt,
Ook beschikt DC niet over klachtenmails van Internews, Forcier, Unesco waarin geklaagd wordt over de artikelen.
Ook een mail van Van Oudenaren ontbreekt waarin hij zegt dat hij niet meer met een staflid van FPU wil praten, net als de overeenkomst die tot stand kwam na de workshop in juli 2017. Een bijeenkomst die door iedereen -behalve Hameed en Assad achteraf- als louterend en positief werd ervaren.
Daarnaast citeert DC selectief uit sommige documenten.
3. ‘.. een schokkend beeld naar voren van het handelen van het bestuur van Free Press Unlimited. Donorgeld ging boven journalistieke integriteit…’
Vind ik een conclusie in ‘Telegraafstijl’, hijgerig en erg kort door de bocht. Doet geen recht aan een complexe situatie.
4. ‘De relatie tussen Free Press Unlimited en Radio Tamazuj is simpel: Free Press Unlimited is verantwoordelijk voor de financiering, de hoofdredacteur van Radio Tamazuj met zijn redactie voor de inhoud.’
De relatie van FPU en Radio Tamazuj is minder simpel dan De Correspondent hier doet voorkomen: FPU is uitgever van Tamazuj, zorgt voor sponsorgelden om het station te laten draaien, is voor Tamazuj projectleider, dus ook uitvoerder.
5. De artikelen zijn het startschot voor een steeds verdergaande inmenging van Free Press Unlimited in de redactionele keuzes van Radio Tamazuj.
Niet de vijf artikelen van juni en juli, maar een eerste artikel eind februari 2016 zorgde voor een klacht en waarschuwingen richting Van Oudenaarden. Deze vatte dit op als inmenging. Naar aanleiding van de klacht begon Willems over de klachtenprocedure. Een paar weken daarna werd voor de eerste keer de review ter sprake gebracht. Van Oudenaren vond zowel de klachtenprocedure als de review een middel van FPU om meer zeggenschap te krijgen. Hij ervoer dit als inmenging. In juni en juli, na publicatie van de andere artikelen wordt opnieuw gesproken over de klachtenprocedure en de review en loopt de zaak naar een kookpunt.
6. ‘Uit mailwisselingen tussen Internews en Free Press Unlimited blijkt dat de boeken van Free Press ten aanzien van dit project niet voldeden aan de Amerikaanse accountingstandaarden.’
Wat De Correspondent hier onvermeld laat is dat het audit-rapport in zijn geheel als ‘goed’ werd ervaren. Internews geeft aan dat de Amerikaanse standaarden niet zijn nagekomen, maar spreekt de hoop uit dat dit in de toekomst wel het geval zal zijn. Hieruit blijkt dus niet dat Internews van plan was de subsidie stop te zetten vanwege het niet nakomen van de standaard. In december 2015 stuurt FPU een aangepast rapport.
Het was een beslissing van het Amerikaanse Congres om bepaalde fondsen geen geld meer te geven.
7. Nooit eerder had Free Press Unlimited zich gemengd in de redactionele keuzes van Tamazuj.
Zie 5.
8. Free Press Unlimited beschuldigt Radio Tamazuj dus niet van feitelijke, journalistieke onjuistheden, maar van slechte timing
. Omdat De Correspondent niet beschikt over de mails van klagers als Forcier en Internews, kan zij niet weten dat deze wel degelijk klagen over de kwaliteit. Zo schrijft Forcier: ‘John Prendergast did not receive funds from the government of South Sudan. The implication is wholly untrue and the article is rife with factual errors’.
9. Free Press Unlimited denkt namelijk dat de redactie van Tamazuj de berichten over Internews heeft geschreven uit rancune over de stopgezette financiering.
FPU staat daarin niet alleen. Ook de klagende organisaties zien rancune.
10. Willems vraagt de redactie een klachtenmechanisme op te zetten ‘om de redactionele transparantie te vergroten.’ En hij vraagt de redactie een zogenoemde editorial review te houden, waarin ze hun eigen berichtgeving kritisch tegen het licht houden om te kijken of er fouten zijn gemaakt.
De Correspondent suggereert dat hier voor de eerste keer wordt gevraagd om een klachtenprocedure en een review. Maar dit loopt al vanaf maart 2016. Lijkt een detail, maar Willems vindt Van Oudenarens weigerachtige houding omtrent deze twee zaken ergerlijk. Het vergroot de kloof tussen hen beiden.
Het is ook een voorbeeld van miscommunicatie en onbegrip. Willems gelooft niet in het verhaal van Van Oudenaren waarin hij zegt vrij te willen zijn over alles te schrijven, ook over Internews en andere media die niet onafhankelijk zijn.
Van Oudenaren op zijn beurt ziet in alles wat Willems doet een bevestiging dat FPU meer controle wil over het radiostation.
Het artikel van De Correspondent volgt de redenering van Van Oudenaren zonder een nuance aan te brengen.
11. Drie maanden later verstuurt de redactie een 130 pagina’s dik rapport naar het FPU-management, waarin minutieus wordt toegelicht hoe de zes artikelen tot stand zijn gekomen en hoe die tot de ruzie met Free Press hebben geleid.
Niet de redactie stuurt het rapport, maar Van Oudenaren. De review is mede tot stand gekomen via een anonieme enquête onder de redactie. De Correspondent laat onvermeld dat de zes artikelen door Van Oudenaren zijn geschreven en dat Van Oudenaren zelf de review schreef. Dat is een geval van de slager die zijn eigen vlees keurt. Ook kun je je afvragen of de redactie zich niet in een ongemakkelijke positie bevindt met het beoordelen van de stukken. Van Oudenaren is immers hun baas. De review valt voor het grote deel positief uit. De Correspondent stelt geen vraag over de (on)afhankelijkheid.
12. Twee dagen later zet de redactie delen van hun editorial review op Twitter.
Niet de redactie plaatst de tweets, maar Van Oudenaren, nadat hij de founders om advies heeft gevraagd. Van Oudenaren heeft de wachtwoorden van de social media veranderd op 1 december, zodat niemand anders van de redactie er bij kan. De Correspondent laat onvermeld dat Van Oudenaren die de zes artikelen schreef, daarover een review schreef, nu zelf gaat twitteren over de review. Van Oudenaren zegt daarover zelf dat de review niet onafhankelijk was en dat hij spijt heeft als hij dat niet duidelijk heeft gemaakt.
13. De volgende dag komt de redactie op kantoor. De journalisten kunnen niet inloggen. Free Press Unlimited blijkt de wachtwoorden van de website gewijzigd te hebben en de nieuwe wachtwoorden te hebben overgedragen aan de directeur van het radiostation.
Dat is dus niet zo: FPU heeft uitsluitend en uit voorzorg het wachtwoord van de website gewijzigd en het nieuwe wachtwoord aan de directeur radio gegeven nadat Van Oudenaren de wachtwoorden van de social media veranderde, waardoor niemand meer toegang had tot de social media. Een aantal journalisten heeft wel toegang tot de website. Redacteuren kunnen hun artikelen via hen publiceren. Op 2 december worden er 9 artikelen geplaatst op de website.
14. Het duurt nog zeven dagen voor alle redacteuren weer zelf artikelen online kunnen zetten.
Neemt niet weg dat via een omweg alle journalisten vanaf 2 december 2016 wel kunnen publiceren.
15. Van Oudenaren zelf ontkent dit. Zijn verhaal wordt bevestigd door een andere toenmalige redacteur van Tamazuj.
Ik heb met acht mensen van Radio Tamazuj gesproken die allemaal de situatie hebben meegemaakt. Allemaal vinden vinden ze dat Van Oudenaren niet het belang van Tamazuj op het oog had toen hij de wachtwoorden van de social media veranderde zodat niemand er meer bij kon. Ze vinden hem verantwoordelijk voor de chaotische situatie die daarop ontstond.
Ook zijn goede vriend Johnson vindt dat Van Oudenaren veel te ver gaat met zijn acties op twitter en het kapen van de wachtwoorden.
Aziz, die in mei 2017 ontslag nam en Assad en Hameed, twee redacteuren die in december 2017 opstapten uit onvrede met FPU, bleven wel vierkant achter Van Oudenaren staan. Zij zijn degenen die oproepen tot staken.
16. In mei nam de directeur van het radiostation ontslag. Ook de redactiechef stapte op.
De directeur Radio stapte niet op, maar was voor drie maanden aangesteld als interim. Hij is dus langer gebleven dan oorspronkelijk de bedoeling.
Aziz, de chef redactie stapte op uit onvrede met FPU en schreef daarover een lange mail aan Willems. Het is op zich vreemd dat De Correspondent hier niet uit put, want er staat veel in over onafhankelijkheid en persvrijheid.
17. Ook is de editorial review - in juli dit jaar - met de redactie besproken onder leiding van de externe journalist Michael Alexander.
In juli 2017 was er een vierdaagse workshop die vooral tot doel had de redactie weer een team te laten worden. Daarvoor werd speciaal een mediator aangetrokken. De toekomst van Tamazuj was ook een belangrijk gespreksonderwerp, zie de declaratie die door iedereen werd ondertekend na afloop. Het bespreken van de review was een onderdeel van de workshop. De journalist Michael Alexander oordeelde toen dat de artikelen niet voldeden aan de journalistieke kwaliteit. Alexander heeft gewerkt bij Internews, maar had het vertrouwen van de redactie, omdat hij al eerder een workshop had gegeven.