Vrijdag 2 september 2016
Rwanda: meer doden en meer arrestaties
Eind 2014 was ik in Kigali. Ik probeerde een afspraak te maken met een getuige in de zaak van Jean Claude Iyamuremye. Na enig speuren vond ik de getuige en werd hartelijk ontvangen. We maakten een afspraak; hij zou een paar dagen later naar mijn hotel komen om een verklaring af te geven. Hij heeft zich niet meer laten zien. Waarschijnlijk vond hij het risico toch te groot. Gisteren kreeg ik bericht dat deze meneer is gestorven onder verdachte omstandigheden. U hoort nog wat die omstandigheden waren.
Gisteren schreef ik over de dood van Illuminee Iragena en de ontvoering/arrestatie eind maart van penningmeester Leonie Gasengayire van de partij van Ingabire, UDF-Inkingi. Ik noem het een ontvoering/arrestatie omdat van de autoriteiten geen enkele verklaring is gekomen over haar verdwijning. Meer dan een week wist niemand waar ze was. De penningmeester werd vorige week weer gearresteerd. Ze wordt ervan beschuldigd haar dorp te hebben aangemoedigd om te rebelleren: haar dorp weigerde onteigening van grond.
Gasengayire was al eerder doelwit: in 2011werd ze tot twee jaar cel veroordeeld omdat ze lid was van een illegale organisatie, namelijk de UDF-inkingi. De oppositiepartij doet al jaren pogingen om zich officieel in te schrijven, maar krijgt daartoe van het regime geen kans.
Na haar eerste ontvoering/arrestatie in maart werd er grote druk uitgeoefend op Gasengayire, zo verklaarde ze, om afstand te doen van Ingabire en haar partij. Dat heeft ze steeds geweigerd, met nu dus weer een arrestatie als gevolg.
Met de arrestatie van Gasengayire wordt Ingabire verder het leven lastig gemaakt in de gevangenis; Gasengayire was degene die haar dagelijks het eten kwam brengen.
Donderdag 1 september 2016
Goede vriendin van Rwandese oppositieleider waarschijnlijk vermoord
Illuminee Iragena leeft waarschijnlijk niet meer, aldus de Rwandese oppositiepartij FDU-Inkingi. Iragena was een goede vriendin van oppositieleider Victoire Ingabire en directeur van een lokale hulporganisatie. Zij werd in maart van dit jaar gearresteerd en was sindsdien van de radar verdwenen. Niemand van de autoriteiten kon vertellen waar ze zich bevond. Wel waren er enkele bronnen die haar hadden gezien in het beruchte militaire martelkamp Kami en daarna in Kanombe, ook een militair kamp. Daarna zijn er geen berichten meer over haar mogelijke verblijfplaats. Vermoed wordt dat zij werd vastgehouden in een zogenaamd safe house.
Deze safe houses worden meer en meer gebruikt door het Rwandese regime, zo constateert zelfs het laatste thematisch ambtsbericht (augustus 2016) van Nederland over Rwanda. De reguliere gevangenissen worden namelijk de laatste tijd gecontroleerd op detentieomstandigheden en folteringen. In safehouses voltrekt alles zich buiten het gezichtsveld van controleurs.
De aanleiding voor de arrestatie van Iragena was waarschijnlijk het boek dat oppositieleider Ingabire schreef over haar eigen arrestatie, proces en gevangenschap. De penningmeester van de UDF had het boek bij zich toen zij werd aangehouden, een paar dagen voor de arrestatie van Iragena. Het boek was namelijk van Iragena, op de titelpagina had zij haar naam geschreven. De penningmeester werd uitvoerig ondervraagd over de eigenaar van het boek. Overigens is het boek van Ingabire officieel niet verboden in Rwanda.
Hoe Iragena om het leven is gekomen en waar is nog niet duidelijk. De familie van Iragena gaf hierover geen details aan de UDF.
Overigens is het boek van Ingabire ‘Entre 4 murs’ hier te bestellen.
Maandag 2 mei 2016
Nederland, stop financiële steun aan Rwanda!
Op 27 maart 2016 wandelt Illuminée Iragena voor het laatst in vrijheid door de straten van Kigali. Illuminée is een dappere vrouw: ze durft vriendin te zijn van oppositieleider Victoire Ingabire en werkt zelfs mee aan het boek van Ingabire ‘Tussen de vier muren van gevangenis 1930’. Haar man en drie kinderen hebben geen idee dat dit voorlopig de laatste keer is dat hun moeder ten afscheid naar hen zwaait.
Sinds die zondag heeft niemand meer een teken van leven van Illuminée ontvangen. De FDU, de partij van Ingabire, verdenkt de Rwandese inlichtingendienst van ontvoering. Was die namelijk ook niet schuldig aan de ontvoering, nog maar een paar dagen daarvoor, van hun assistent -penningmeester? Was deze niet juist op 26 maart vrijgelaten na een drie dagenlang verhoor waarin ze was geslagen?
Als de FDU naar de politie stapt om te vragen waar mevrouw Illuminée is, krijgt de partij nul op het rekest. De politie zegt van niets te weten. Dat verbaast de FDU niet. De politie had nog maar een paar dagen geleden ook ontkend dat ze de assistent-penningmeester in een van hun cellen hadden zitten. In Rwanda is de politie niet je beste vriend.
De afgelopen dagen druppelen steeds meer berichten binnen dat Illuminée terecht is gekomen in kamp Kami, een berucht martelkamp waar Amnesty International in 2012 een verbijsterend rapport over schreef. Volgens de FDU hebben ze van verschillende bronnen gehoord dat Illuminée daar wordt gemarteld. Zij werd gezien toen ze door soldaten naar een medische post werd gebracht.
Haar man vluchtte vlak na haar ontvoering naar Burundi; haar kinderen zitten daar inmiddels ook. Het is niet veilig meer voor hen in Rwanda.
Wat wil dat zeggen over een land: als zelfs kinderen er niet meer veilig zijn omdat hun moeder of vader wordt beschouwd als landverrader? Wat wil het zeggen over een land als mensen zomaar van straat kunnen worden geplukt om te worden ondervraagd en vervolgens in ’nacht und nebel’ verdwijnen? In Frankrijk wordt gemord over de noodtoestand die huiszoekingen en huisarresten zonder opgaaf van reden mogelijk maakt. In Rwanda is een veel zwaardere noodtoestand al een jarenlange realiteit.
Wat zegt het over Nederland als wij een dergelijk land financieel en moreel blijven steunen? Laten we eerlijk zijn: er is er maar één die bepaalt wat er in Rwanda gebeurt en dat is president Paul Kagame. En dat doet hij eigenlijk al sinds 1990, toen hij met zijn rebellenleger vanuit Oeganda zijn aanvallen op Rwanda startte.
Zullen we 40.000 handtekeningen gaan verzamelen waarmee we onze Tweede Kamer kunnen dwingen tot een kamerdebat over Rwanda? Wie doet mee?
In ieder geval nu een eerste verzoek aan Buitenlandse Zaken en de ambassade in Kigali: kunnen jullie alsjeblieft uitzoeken wat er aan de hand is met mevrouw Illuminée Iragena?