Goma, methaangas en explosiegevaar

Vrijdag 22 februari 2013

Het CO2 gas is en blijft gevaarlijk. Het afgelopen jaar verdronken 11 mensen in het meer. Dat zijn de gevallen die geregistreerd zijn. De overheid roept daarom de mensen op niet meer te zwemmen of te vissen in het meer. Dat zal niet voor iedereen makkelijk zijn: veel mensen zijn afhankelijk van de vis. Het CO2 gas schijnt elk jaar meer te worden. Onlangs vroeg het Vulkanisch Observatorium om gas uit het meer te halen. Dat zou letterlijk de druk van de ketel kunnen halen. Rwanda is al bezig met gasboringen in haar deel van het meer. CO2 kan maar even worden ingeademd (3 procent in 15 minuten). Wie meer en langer inademt komt in ademnood en stikt. Voor alle duidelijkheid: we ademen zuurstof in (O2, dizuurstof) en ademen koolstofdioxide uit (CO2). We kunnen dus niet leven van onze eigen uitgeademde lucht, daar gaan we dood aan.


Donderdag 24 januari 2013

In de haven van Goma verdringen de mensen zich rondom de snelle boot naar Bukavu. Op het laatste moment verdwijnen dollars in ongeautoriseerde zakken, waardoor de meneer in het pak met de grote puntschoenen zich toch nog in de boot kan persen. De meeste passagiers kijken naar het water. Ze realiseren zich geen moment dat ze op een gigantische gasbel zitten. Vanaf tachtig meter onder de bodem zitten in lagen zo'n 300 kubieke kilometer CO2 (kooldioxide) en zo'n 60 kubieke kilometer methaangas. 

Toch weet elke Gomees van het bestaan van het gas af. Niemand haalt het in zijn hoofd om op bepaalde plekken bij het meer een huis neer te zetten of een tentenkamp op te slaan. Iedereen weet: als je daar gaat slapen, word je nooit meer wakker. Dan stik je door de giftige gassen.


Iedere Gomees kan ook het kleine booreilandje zien, dat 13 kilometer van de Rwandase oevers dobbert. Hier wordt methaangas uit de bodem gehaald. Dat booreilandje werd in augustus 2011in gebruik genomen en produceert 40 megawatt per jaar, waardoor de electriciteitscapaciteit van Rwanda in één keer met veertig procent toenam. De productie is in handen van ContourGlobal, een internationaal energiebedrijf met het hoofdkantoor in New York. Het totale project kost ongeveer 141 miljoen dollar, zo werd in 2011 geschat.

Levensgevaarlijk, zo betitelen sommige experts het oppompen van methaangas. Hierdoor kan het meer instabiel worden, zodat er een situatie ontstaat zoals bij het Nyosmeer. Daar stikten in 1987 zo'n 1700 mensen toen er plotsklaps een enorme hoeveelheid kooldioxide vrijkwam.

Helemaal niet gevaarlijk, integendeel, zeggen weer andere experts. Zij zeggen dat door het oppompen van methaangas, de druk van de ketel wordt gehaald, zodat explosiegevaar afneemt.

En dan is er natuurlijk nog de vulkaan Nyiragongo. Als deze weer eens uitbarst, en de lava de bodem van het meer bereikt, zijn de levens van 2 miljoen mensen in gevaar.

Deze maand werd er weer een rapport gepubliceerd over het gevaar van het oppompen van methaangas in het Kivumeer. Dat rapport werd geschreven in opdracht van Rwanda. Oppompen is niet gevaarlijk, zo werd geconcludeerd. Maar een paar zinnetjes zouden de alerte lezer toch op het achterhoofd moeten doen kabben. Want, zo zegt het rapport, het is verstandig het aantal kubieke meters op te pompen methaan aan een maximum te binden. Zo niet, dat kan de situatie in de bodem instabiel worden met alle gevaar van dien.

Het oppompen van het methaangas gebeurt door een Amerikaans bedrijf. We weten allemaal hoe Amerikanen denken over winst en winst maken. We weten ook dat deze Amerikanen geen binding hebben met de plek waar ze het gas naar boven pompen. Ik zou er niet gerust op zijn dat bedrijven zich in de toekomst houden aan het op te pompen maximum. 

En ja, in het hele verhaal komt Congo niet voor. En dat terwijl Congo natuurlijk recht zou hebben op het delen van de winst die wordt gemaakt; het methaangas hoort immers ook hen toe. Maar ja, de Congolese regering heeft het te druk met elkaar en met de rebellen. Oh ja, die rebellen. Zo'n booreilandje midden op het Kivumeer .. ik zou het wel weten!

wordt vervolgd


Dinsdag 22 januari

Op 21 augustus 1986 braakte het Nyos meer in Kameroen een enorme hoeveelheid CO2 uit. 1700 mensen die langs de rand van het meer woonden, stikten. Net als hun vee. Het was de eerste keer dat op deze schaal zoveel mensen en dieren stikten. In Afrika zijn er nog twee meren met een enorme hoeveelheid CO2 in de bodem: het Monounmeer, ook in Kameroen en het Kivumeer, dat ligt op de grens van Rwanda en Congo. Dit meer is 2000 keer groter dan het Nyos meer.

Vulkaan Nyiragongo, de Almachtige. Foto: AV.

Aardige bijkomstigheid: op enkele kilometers van dit meer ligt De almachtige, de vulkaan Nyiragongo. Sinds men begon te meten, in 1882, is deze vulkaan al 34 keer uitgebarsten. De laatste keer was in januari 2003. Daarbij werd een groot deel van goma bedolven onder de lava, raakten 120.000 mensen dakloos en stierven 150 mensen.

Grote angst was toen dat de lavastroom het Kivumeer zou bereiken. Dat zou namelijk een enorme CO2 explosie tot gevolg kunnen hebben. Dat gebeurde net niet: de lava bereikte niet de bodem van het meer.

Tegenwoordig is Rwanda actief met het boren naar methaangas. Volgens de New Times van vandaag is er (weer) een studie verricht naar het gevaar van boren naar gas. Dat is er niet, zegt de studie. Nee, natuurlijk niet, die studie was onder meer in opdracht van Rwanda. 

Morgen meer over deze explosieve situatie.

Kivumeer, foto genomen vanaf Goma. Foto AV.