Persvrijheid en transparantie in geding: kort geding 4 april 2014, 12.00 uur Den Haag



Aanstaande vrijdag dient mijn kort geding tegen de Staat der Nederlanden. Dit heb ik aangespannen omdat de directeur van de Zoetermeerse gevangenis mij een interview weigerde met de van genocide beschuldigde Rwandees[1] Jean Claude Iyamuremye[2]. Ik span het kort geding aan omdat de persvrijheid in het geding is.  De redenen waarom het interview werd geweigerd zijn niet voldoende gemotiveerd.

Wie een gevangene wil interviewen, krijgt te maken met artikel 40 van de Penitentiaire beginselenwet (Pbw). Ik hoorde er voor het eerst van toen ik in februari Iyamuremye wilde interviewen die in de gevangenis wacht op zijn mogelijke uitzetting naar Rwanda; hij wordt beschuldigd van genocide. Tot mijn verbijstering werd het interview geweigerd; de gronden waren opmerkelijk: een interview zou mogelijk gevolgen kunnen hebben voor de goede zeden en de openbare orde, nabestaanden van de slachtoffers zouden mogelijk gekwetst worden en een interview zou consequenties kunnen hebben voor een mogelijk proces in Rwanda.

Ik was verbijsterd. Alsof een Nederlands blad in Rwanda gelezen zou worden en daar zou leiden tot relletjes, opstanden en aantasting van de goede zeden. Ook de verwijzing naar het proces in Rwanda was opmerkelijk: wat zegt dit over een eerlijk procesgang in Rwanda als een artikel in de Nederlandse pers dat zou kunnen beïnvloeden?

Ik nam contact op met de juristen van de NVJ; zij waren het met me eens en aanstaande vrijdag 4 april dient in Den Haag een kort geding om de directie van de gevangenis alsnog te dwingen het interview (onder voorwaarden) toe te staan. Ook de VVOJ, de vereniging van onderzoeksjournalisten, staat achter me.

Een eerste slag is inmiddels gewonnen: Iyamuremye maakte bezwaar bij de beklagcommissie van de gevangenis en dat werd gegrond verklaard: de weigering was onvoldoende gemotiveerd.

De hele gang van zaken gaf mij een soort Wob-gevoel, waar ambtenaren in een Pavlov-reactie een verzoek blindelings weigeren of traineren. Journalisten in een gevangenis: huh, eng! Ook kreeg ik het vermoeden dat de diffuse weigergronden iets bedekten dat het ministerie van Justitie liever niet in de openbaarheid wilde zien.

Of er veel collega’s zijn die zich neerleggen bij een weigering, weet ik niet. Op internet is er niet veel over te vinden en natuurlijk wordt er niet over bericht. Toch wil ik iedereen oproepen die geweigerd wordt een gevangene te interviewen, nog eens goed te kijken naar de motivering. Grote kans dat die niet klopt.

Ook zou ik willen oproepen niet via een achterdeur te interviewen door je op de bezoekerslijst te laten zetten als ‘vriend’. Natuurlijk  heb je op korte termijn succes: je hebt het interview, maar het gaat hier principieel om persvrijheid en transparantie over de gronden waarop een interview kan worden geweigerd.

Natuurlijk zie ik graag dat jullie aandacht besteden aan het kort geding.

Meer informatie kunnen jullie vinden op mijn site:

www.buitenpostdewereld.org

 

Anneke Verbraeken, Freelance onderzoeksjournalist

06 410 35 209, www.buitenpostdewereld.org, @anneketanneke


VOETNOOT 1. Het is 6 april 2014 precies 20 jaar geleden dat de genocide startte in Rwanda. In drie maanden tijd werden 800.000 tot een miljoen Tutsi’s en gematigde Hutu’s afgeslacht.

 

VOETNOOT 2  De rechter oordeelde 20 december dat Iyamuremye kan worden uitgezet naar Rwanda. Hij zou de eerste Rwandees zijn die naar Rwanda wordt uitgezet. Iyamuremye ging in cassatie: hij moet de uitspraak in de gevangenis afwachten.

 

 

 

 

 

 

 

 


1. Het is 6 april 2014 precies 20 jaar geleden dat de genocide startte in Rwanda. In drie maanden tijd werden 800.000 tot een miljoen Tutsi’s en gematigde Hutu’s afgeslacht.

 

[2] De rechter oordeelde 20 december dat Iyamuremye kan worden uitgezet naar Rwanda. Hij zou de eerste Rwandees zijn die naar Rwanda wordt uitgezet. Iyamuremye ging in cassatie: hij moet de uitspraak in de gevangenis afwachten.