Zaterdag 9 november 2013
'Heeft iemand al met de ouders van een van de meisjes gesproken?'' zo vroeg ik streng. De journalisten aarzelden. Ik moest weten dat het bijzonder gevaarlijk was om met de ouders te praten. Het waren immers ouders van heksen. Daar ga je niet zomaar een kopje thee bij drinken. Max stak een voorzichtige vinger op. Hij kende een oom van de buurman van de vader van een van de meisjes. Hij zou zien of hij hem misschien kon spreken. Guillaume wilde Max niet alleen laten gaan, en dus vertrokken ze even later met zijn tweeën. Naar de oom van de buurman.
Ondertussen werd ik door Fred, de eigenaar aan de arm meegenomen naar een conferentiecentrum. Daar waren alle burgemeesters uit de omgeving bij elkaar voor een vergadering en hij maakte van de gelegenheid gebruik concept-samenwerkings-overeenkomsten en zijn krant uit te delen. Ik werd telkens naar voren geschoven als de Nederlandse partner die de krant zou opzwepen tot ongekende hoogte. Ik gaf alle burgemeesters een zweterig handje (het was 37 graden in de schaduw) en vertelde iedereen hoe geweldig de Canard wel niet was. Nu maar hopen dat alle burgemeesters het contract tekenen, dat betekent dat de Canard weer een jaartje door kan. Lees hier verder.
Terug op de redactie zaten er twee mannen te wachten. Het bleek de vader van het meisje met zijn buurman. De angst van mijn Beninoise collega's bleek volstrekt ongegrond. Integendeel. De vader was dolblij dat hij zijn verhaal kon doen, want sinds de meisjes hun heksenschuld hadden betoogd op video, liep iedereen met een grote boog om hem heen, ook alle media.
Het zat allemaal heel anders dan de video liet zien, vertelde de vader. Een jaar of vier geleden was hij ziek geworden. Dokters hadden niks kunnen vinden en ten einde raad had hij zich gewend tot de gebedsgenezeres Armande Augustin. Het kostte een paar centen (1 miljoen CFA (ca 2.000 dollar), maar uiteindelijk genas hij. Hij stuurde zijn dochters Cynthia en Natasha ook naar de gebedsgenezeres. Hij had alle vertrouwen in de mevrouw. Natasha hield het al snel voor gezien, maar Cynthia bleef naar de bijeenkomsten gaan. Maar het afgelopen jaar bespeurde de vader een verandering bij zijn dochter. Ze sloot zich af en was meer en meer bij Armande, de gebedsgenezeres. Een half jaar geleden ging ze het huis uit en ging in het gebedscentrum wonen, samen met nog andere meisjes. De vader wist hier niets van en gaf haar regelmatig geld voor huur en eten.
Toen de vader de video zag, schrok hij. Zijn dochter was niet zichzelf en vertelde allemaal leugens. Zo zei ze dat ze haar broer in een gebraden kip had veranderd en had opgegeten. Maar die broer leefde gezond en wel in Cotonou. Vader had gisteren nog contact met hem gehad. Haar zus Natasha zou zich in een hond hebben veranderd, maar Natasha was een doodnormaal meisje dat haar handen vol had aan de winkel, haar kind en haar echtgenoot. De video bleek gemaakt in opdracht van de gebedsgenezeres, die de meisjes liet vertellen wat zij wilde dat ze vertelden.
Dankzij de vader werden we op het spoor gezet van een heuse sekte. Geen heksenkring dus, maar meisjes die werden gehersenspoeld en gemanipuleerd door Armande. Natuurlijk draaide het uiteindelijk om geld. Bijna alle meisjes hadden rijke ouders, bij wie ze regelmatig langs gingen voor geld. Dat geld werd aan Armande gegeven.
Alberique en ik besloten 's middags naar het gebedscentrum te gaan. Waarschijnlijk zouden we niemand te spreken krijgen, maar het moest gebeuren. Een van de meisjes van de video opende de poort. Ze zag ons en sloot haastig de deur achter zich, zodat we niet naar binnen konden kijken. Nee, Armande was er niet. Ze wist ook niet waar ze was en wanneer ze zou komen. Een ander meisje kwam naast haar staan. Alberique gaf zijn telefoonnummer. Als Armande ons wilde ontmoeten, zou ze bellen. We wisten allemaal dat dit niet zou gebeuren, maar wij hadden in ieder geval ons best gedaan. Toen we uit beeld waren vertelde Alberique dat beide meisjes ook op de video voorkwamen.
Op de redactie zat de vader weer. Hij beloofde met geen van de andere media te praten, zolang Le Canard nog niet was verschenen. Nu maar hopen dat hij zich aan zijn woord houdt.
Ik vond het geweldig. We waren dwars door culturele vooroordelen gebroken die het journalistieke werk belemmerden. Dankzij het gewone handwerk -zoveel mogelijk betrokkenen proberen te spreken om een zo goed mogelijk beeld te krijgen - konden we aantonen dat het hier niet om heksen ging, maar om een sekte. Mijn Beninoise collega's hadden met eigen ogen gezien dat het volgen van de journalistieke regels iets opleverde.