Vrijdag 20 mei. 9.00 uur
Afgelopen woensdag kwamen vijf mensen om bij een bootongeluk op het Kivumeer. Een boot van de Rwandese douane/belastingen ramde de boot omdat ze zonder licht voer. Het ware ouders met hun kinderen. Ze kwamen van het eiland Iwawa, waar zojuist 750 leerlingen in het zonnetje waren gezet omdat ze hun heropvoedingscursus met goed gevolg hadden afgesloten. Ze hadden een vak geleerd als imker, boer of timmerman en hadden ook geleerd hoe ze zich, dankzij de de lessen en de discipline, als goed Rwandees burger moesten gedragen. In TheNew Timesvan vandaag staat een lang artikel met juichverhalen van dankbare jongens. "ik was verslaafd, zat aan de grond, maar nu heb ik weer een nieuw leven, dankzij dit fantastische jaar op dit fantastische eiland."
De New York Times schreef een jaar geleden over dit eiland en noemde het het "Alcatraz van Rwanda" en "het eiland waar niemand van terugkomt". De krant vertelde dat zwerfjongeren van straat werden geplukt en op het correctie-eiland Iwawa werden gedropt zonder hun toestemming en zelfs zonder medeweten van de ouders. Volgens de krant ging het om zo'n 900 dakloze jongeren, bedelaars en kruimeldievenen die varieerden in leeftijd van 15 tot zo'n 35 jaar. Zonder enige vorm van proces zouden ze zijn overgebracht naar Iwawa,voor heropvoeding. Geen gezonde omgeving voor jongeren, zo vertelde iemand; de kans op misbruik is groot.
Het is natuurlijk een project dat alleen kan worden uitgevoerd in een land waar de staat alles onder controle heeft. Waar kwetsbare mensen geen rechten hebben. Net als het programma over de hutten met de rieten daken, waarover ik twee dagen geleden schreef. Je wilt een schone, veilige hoofdstad, dus wat doe je? Je laat de politie iedereen oppakken die een bedreiging vormt. Dat ouders maandenlang dodelijk ongerust zijn, omdat ze niet weten waar hun kinderen zijn, dat kinderen doodsbang zijn, omdat ze geen idee hebben wat er met hen staat te gebeuren, dat alles is niet van belang. Hoe het leven er op het eiland zelf is, daarnaar kan ik alleen raden. Strikte discipline, afzien en hersenspoeling. Fijn zal het er niet geweest zijn, Rwanda zal niet voor niets gekozen hebben voor een eiland. Maar weinig Afrikanen kunnen zwemmen.
Ik ben zeer benieuwd hoe het met deze 750 mensen over een jaar gaat. Zijn ze een vrolijke imker op het Rwandese platteland? Bouwen ze shoppingmalls in Kigali? Geen woord namelijk over de verdere route van deze mensen. Krijgen ze een dak boven het hoofd? Een baan? Daar zou ik wel meer over willen weten.