IND zet heksenjacht voort

Maandag 13 maart 

Heksenjacht duurt voort

De IND geeft niet op. Nog steeds worden Rwandezen beschuldigd van genocide zonder dat er betrouwbaar bewijsmateriaal voorhanden is. Dit keer is de moeder van de Rwandese oppositieleider Victoire Ingabire aan de beurt. Zij werd door de Rwandese media op de korrel genomen toen Ingabire nog maar net voet op Rwandese bodem had gezet, in januari 2010. Het hoorde bij de pogingen om Ingabire in een kwaad daglicht te stellen.

De moeder van Ingabire werkte tijdens de genocide in een gezondheidscentrum. Volgens de New Times van 28 januari 2010, werd zij twee keer door volksrechtbank Gacaca veroordeeld. Een keer tot levenslang (2009) en een keer tot 30 jaar (2007). Ze zou onder meer in het gezondheidscentrum babies tegen de muur hebben doodgegooid.  

De New Times koppelt de veroordeling van Ingabires moeder aan de kritiek die Ingabire heeft op de Gacaca. Ze probeert door de Gacaca zwart te maken, haar moeder te steunen, aldus de New Times.

Zoals in veel gevallen van dit soort beschuldigingen, klopt er van de bewijslast niet veel. Zo hebben bijvoorbeeld zowel de zaak uit 2007 als de zaak uit 2009 hetzelfde nummer op het zogenoemde ‘chargesheet’. In principe kan dit niet, omdat het zou gaan om twee verschillende zaken in twee verschillende wijken. Zo’n chargesheet wordt gemaakt door de Gacaca-rechters, en komt tot stand na het horen van allerlei getuigen tijdens het proces.

Daarnaast wordt ook verwezen naar een document dat niets te maken heeft met de zaken waarvan de moeder van Ingabire wordt beschuldig. Als klap op de vuurpijl wordt er bij een van de zaken een getuige opgevoerd, die al in de jaren tachtig is gestorven. 

Ook merkwaardig is dat twee mannen die als medeplichtigen worden aangewezen, wel tot levenslang zijn veroordeeld door de Gacaca,  maar dat er tijdens hun proces met geen woord werd gerept over de medeplichtigheid van Therese Dusabe, de moeder van Victoire. Volgens een betrouwbare bron heeft het Rwandese openbaar ministerie de twee mannen gevraagd hun verklaring te wijzigen door de moeder van Ingabire erbij te betrekken. Beide mannen weigerden.

Net als in de Noorse zaak, lijkt de IND maar één ding te willen concluderen: Therese Dusabe is schuldig. Bewijs dat de schuldvraag ondersteunt, wordt in het dossier opgenomen, ander materiaal wordt genegeerd. Dit is gevaarlijk kokerdenken: het leven van een mens staat op het spel.

Inmiddels is nu toch al een aantal keren aangetoond dat getuigen in deze Rwandese genocide zaken, volstrekt onbetrouwbaar zijn. Mensen wordt gevraagd te getuigen zonder dat er een structurele onderzoeksmethode wordt gebruikt, er wordt niet kritisch doorgevraagd. Ook worden getuigen onder druk gezet een bepaalde verklaring af te geven, zo weet ik uit diverse bronnen die mij hun eigen ervaringen vertelden. Daarnaast praten getuigen met elkaar, waardoor ze elkaars verklaringen beïnvloeden.

En dan heb ik het niet over het Individueel Ambtsbericht dat vaak ten grondslag ligt aan de beschuldiging: het is een schande dat deze berichten serieus worden genomen door IND, het ministerie van Buitenlandse Zaken, het ministerie van Justitie  en de rechters.