Abidjan van dag tot dag

« Ivoorkust, deel 2 van dag tot dag
Weblog Ivoorkust
Verwarring in Abidjan »

Jeunes patriotes met Kalalasjnikovs doorzoeken elke kofferbak

Voor latere bijdragen: zie 

Uit Buiten of deel 2 en deel 3, ivoorkust van dag tot dag

Donderdag 17 maart

ABIDJAN: 

In Ivoorkust houdt iedereen de adem in. Er vinden steeds meer gevechten plaats in wijken buiten de 'warzones'. Niemand waagt zich 's avonds nog op straat, een vrijwillige avondklok. Overdag zijn er nog steeds lange rijen voor de banken en voor de bezinestations: zowel geld om eten te kopen als gas om eten te koken is schaars. Mijn Zuid-Afrikaanse collega durft nauwelijks meer te filmen. Hij is twee weken geleden al een keer aangevallen door woedende mensen die vonden dat hij hun ellende uitbuitte. Maar dat waren ongewapende, keurige burgers. Nu loopt hij kans te worden neergeknuppeld of -geschoten door pro-Ouattara of pro-Gbagbo-mensen. Gbagbo houdt het nog steeds vol, ondanks zijn internationaal geisoleerde positie en de economische duimschroeven die steeds verder worden aangedraaid. Of Gbagbo het aanbod van Ouattara zal aannemen om leden van zijn partij te laten deelnemen aan een regering van nationale eenheid, is nog niet bekend. Het lijkt er op te duiden dat Gbagbo het aanbod zal afslaan. Een 'vreeedzame' oplossing lijkt verder dan ooit. Het zijn de Ivorianen die de rekening van beide presidenten mogen betalen. 
 



Woensdag 16 maart

Ivoorkust Abidjan

Ouattara heeft een verzoenend gebaar gemaakt naar Gbagbo en aangeboden samen met hem een regering van nationale eenheid te vormen. Ouattara is van de twee degene die door de internationale gemeenschap wordt erkend als president. Gbagbo is geisoleerd. 

Gisteren zijn er weer vier mensen doodgeschioten in de straten van Abidjan. Nu niet in de wijk Abobo, waar al zo'n 400 doden vielen, maar in een wijk ver uit het centrum. 

Volgens getuigen opende een groep mannen het vuur op pro-Gbagbo Jonge Patriotten bij een wegversperring in de woonwijk waar tot voorheen niet werd gevochten. 

Ook in een andere wijk waar tot voorheen weinig aan de hand was (hier werd de Internationale Vrouwendag gehouden acht maart bijvoorbeeld) werd gisteren en eergisteren gevochten. 

Steeds meer inwoners zoeken dan ook een veilig heenkomen bij familie en vrienden binnen en buiten de stad. Was vorige week een groot deel van de stad nog gewoon 'in bedrijf', op maandag bleven de mensen thuis uit angst voor problemen bij wegversperringen en gevechten. Maar gisteren werd de draad van het gewone leven al weer opgepakt.


Dinsdag 15 maart

Ivoorkust, Abidjan

 
 

Volgens een aankondiging gisteravond op de staatstelevisie heeft Gbagbo vannacht met zijn generaals een belangrijke vergadering gehad. Het lijkt erop dat er belangrijke veranderingen komen. 

De gevechten lijken zich nu ook te verspreiden naar andere wijken en zich niet meer te beperken tot de wijk Abobo. Daar vonden afgelopen weekend tien mensen de dood, aldus AFP en de BBC. 

Ondertussen heeft de andere president, Assasane Ouattara, het exportverbod op cacao met een maand verlengd. Ouattara hoopt met dit exportverbod, de financiele duimschroeven verder aan te draaien bij de regering Gbagbo. De Europese Unie doet daar aan mee: er is een verbod voor Europese schepen om te laden en te lossen in Ivoriaanse havens. 


Maandag 14 maart 

Ivoorkust, Abidjan

Sinds zaterdag wordt er flink gevochten in de wijk Abobo in Abidjan. President Gbagbo wil de wijk zuiveren van Ouattaragezinden. Het betekent dat de goed uitgeruste politie en leger tegenover jongens en mannen staan, bewapend met stokken matchetes en kalachnikovs.

Steeds meer mensen vluchten de stad uit. Zo ook Houphet, de chauffeur die me vorige week heeft rondgereden. Hij heeft ook zijn gezin ondergebracht bij familie buiten de stad. Mijn Zuid-Afrikaanse collega gaat vandaag op zoek naar de ontheemden. Alleen al uit de wijk Abobo moeten dat er zo'n 200.000 zijn. Of hij ze ook in grote getalen vindt, is maar de vraag. Veel vinden een goed heenkomen bij familie en vrienden binnen en buiten de stad. 
Op zondag 13 maart bij Villa VPRO over Ivoorkust, de hofhouding van Gbagbo en het testosteron in Abidjan. (Ongeveer halverwege de uitzending).

Vrijdag 11 maart Casablanca

Wie goedkoop wil vliegen, moet soms geduld hebben. Mijn retour van Abidjan naar Amsterdam, zo'n acht uur, neemt twee dagen in beslag, dankzij een langdurige stop in Casablanca. Air Maroc laat je gratis slapen in een deprimerend hotel met bijzonder onvriendelijk personeel en eten dat onverschillig is gemaakt en dus ook zo smaakt. Het hotel staat in de middle of nowhere zodat je ook niet kan ontsnappen en ergens gezellig een borrel kan drinken. Op de tv zag ik dat ook Marokko bezig is de transitie door te zetten. Toen ik het personeel er naar vroeg, keken ze me aan of ik gek was geworden. Waar mijn blauwe formulier was, zodat ze ergens iets af konden tekenen. En voor mijn handdoek moest ik zijn bij de huishoudelijke dienst.


Inmiddels is duidelijk dat de bijeenkomst van het bemiddelingspanel met Ouattara  en de vertegenwoordigers van Gbagbo op niets is uitgelopen. Ouattara benadrukte nogmaals dat hij de president is die door de Afrikaanse Unie is erkend. Dit betekent dat Zuid-Afrika het verdeelde panel niet heeft kunnen overtuigen dat Gbagbo beter voor het land is dan Ouattara. 


Na lang aandringen heb ik op mijn laatste dag in Abidjan de wijk Abobo bezocht. Hoe gek het ook klinkt, samen met mijn vrouwelijke fixer zou ik het veligste zijn. Mannelijke begeleiders zouden direct tot agressie kunnen leiden. Maar ik mocht geen foto's nemen, niet filmen. Alleen Franse  journalisten was dat toegestaan, omdat Frankrijk Ouattara zeer steunt. Eve, mijn fixer, vertelde dat Abobo elke dag meer en meer in handen komt van wat zij noemt 'de rebellen', ofwel Ouattara-gezinden. Eve, is fervent pro-Gbagbo. 

Abobo,  centrum van alle onrust, waar vorige week zeven vrouwen tijdens een vreedzame demonstratie werden neergeschoten, is een 'no-go-area' geworden. Alleen de VN vredesmacht, het Rode Kruis en Artsen zonder Grenzen, durven zich er nog te vertonen. Mijn fixer en ik bleven dan ook aan de rand. Wat ik zag was al erg genoeg. Dichte winkels. Verlaten huizen. Een lege markt. Vuilnis langs de kant van de straten. Uitgebrande auto's. Wegversperringen. En veel, heel veel jonge jongens en mannen met stokken. De sfeer is nerveus gespannen. De jongens en mannen hebben allemaal een kort lontje en vinden zichzelf stuk voor stuk erg belangrijk. De wijk stroomt over van de testosteron. 


Ik kan me voorstellen wat er gebeurt als deze jongens de jonge patriotten (Jeunes Patriottes) tegenkomen van Gbagbo. Ook deze zijn opgefokt. Beide kanten hebben kalachnikovs en machetes. Beide kanten staan op springen. Het wachten is op de spreekwoordelijke lont in het kruitvat.


Woensdag 9 maart Abidjan

 

Twee dagen zonder internet gezeten, dus ook geen updates. De situatie in Abidjan is eigenlijk krankzinnig. Twee presidenten, elk in hun eigen gevangenis, (Ouattara in het Golfhotel, Gbagbo in zijn presidentiele paleis, die hun eigen volk min of meer in gijzeling houden. Ieder heeft daar zo zijn eigen redenen voor en er zit een enorme kloof tussen die redenen. 'Er is geen gezamenlijke grond van waaruit onderhandelt kan worden, aldus de woordvoerder van de Onuci, de vredesmacht van de VN. Hij ziet de situatie somber in. Vooral omdat afgelopen donderdag voor het eerst de twee partijen direct militair met elkaar in botsing kwamen. "Dat is voor mij wel een keerpunt", aldus de woordvoerder. 


Gisteren was ik bij de pro-gbagbo-vrouwenmanifestatie naar aanleiding van internationale vrouwendag. Dacht dat we er maar een uurtje zouden blijven en daarna met mevrouw Gbagbo zouden praten. Wij moesten er om half tien zijn. Maar het ging op zijn afrikaans: bij een manifestatie moeten de minst belangrijke mensen zich heel vroeg melden. Hoe belangrijker je bent, hoe later je komt. De eerste vrouwen (het waren allemaal keurig genodigde vrouwenorganisaties, spontane vrouwen werden geweigerd door de bewaking) moesten zich al om zeven uur melden. Mevrouw Gbagbo kwam om kwart over elf. Lekker belangrijk. Daarna moesten we ons nog door urenlange speeches worstelen, een travestietenshow waar uitbundig om werd gegniffeld, karaokezang en de uitreiking van een zestal ridderorden aan vrouwen die zich zeer verdienstelijk voor het land hebben gemaakt. Voor het land van Gbagbo wel te verstaan. Dit alles gegarneerd met helicoptergeluid, sluipschutters op de daken, afgezette wegen, krioelende soldaten en zwarte rookwolken in de lucht. 

De manifestatie werd gehouden op een ommuurd stuk terrein, met maar 1 in- en uitgang. Als er wat zou gebeuren, dan zaten 3000 vrouwen als ratten in de val. Ik besloot dichtbij de 'first lady' te blijven. Niet alleen zat zij met alle hoogwaardigheidsbekleders zeer strategisch vlakbij de uitgang; de zes bodyguards zouden er ook voor zorgen dat een snelle weg naar buiten was gegarandeerd voor ieder die het lukte in hun kielzog te blijven. 

Gelukkig was het niet nodig. 

Minder gelukkig was dat een van de 3000 vrouwen niet zo solidair was als het leek: iemand stal mijn iPhone uit mijn rugzak. Het gaat snel, een paar weken geleden werd er een uit mijn handen gegrist in Tunis. Dacht ik voorzichtig te zijn door hem in mijn rugzak te laten zitten, helpt ook dat niet. Er is maar een oplossing: geen iPhone meer mee op reis....


Zondag 6 maart Abidjan

14.30 uur: Jean Pin, de afgezant van het bemiddelingspanel, is vanochtend weer vertrokken na een bliksembezoek aan Ouattara en Gbagbo. Zij kregen een uitnodiging om met het bemiddelingspanel van Afrikaanse staten te komen praten in Adis Abbeba (Ethiopie). Outtara heeft inmiddels de uitnodiging geaccepteerd, Gbagbo moet nog even nadenken. Het panel bestaat uit de presidenten van Mauretanie (voorzitter), Zuid-Afrika, Tanzania, Tchad en Burkina Faso. 


Volgens een tweet zou het kantoor van Fraternité Matin nu worden bestormd door mensen van Ouattara. 


#UN ,LES # REBELLES DE# Ouattara VIENNENT D'ATTAQUER LES LOCAUX DE FRATERNITÉ MATIN #civ2010 #civ2011 #abidjan

Fraternité Matin is de grootste krant van Abidjan met een oplage van 30.000 exemplaren. Het is ook de mond van de regering Gbagbo. Daar doet  hoofdredacteur Agnès Kraidy niet moeilijk over. "Wij zijn voor deze regering en brengen hun nieuws. Wel professioneel natuurlijk." Ben benieuwd of de tweet echt waar is: we hebben namelijk een lunch!afspraak met Agnès om vier uur. Als de burelen echt worden bestormd, denk ik niet dat we Agnès achter een goedgedekte lunchtafel zullen vinden....

De bestorming van Frat Mat zoals het hier genoemd wordt, blijkt gisteren geweest te zijn

9.00 uur
Al sinds afgelopen maandag demonstreren vrouwen voor een vestiging van de VN, vlakbij het Golf Hotel waar Outtara, een van de twee presidenten nu al maandenlang bivakkeert. Ze willen dat de blauwhelmen vertrekken omdat ze niet neutraal zijn, maar pro-Ouattara. Er is veel geschreven over de vreedzame demonstratie van vrouwen afgelopen donderdag in de wijk Abobo, waarbij zes vrouwen werden neergeschoten. Maar nog geen regel, voor zover ik weet, over deze vrouwen. Volgens de vrouwen is ook op hen geschoten. Niet door de politie of door de Nouvelles Forces van Outtara, maar door de blauwhelmen. Dat moet afgelopen woensdag zijn gebeurd.
Volgens de vrouwen kwamen er plotseling soldaten van de VN naar buiten. Tegelijkertijd werd er met auto's op hen in gereden, zodat een onoverzichtelijke situatie ontstond. Daarop begonnen de VN-soldaten te schieten. Een aantal vrouwen raakte gewond door vallende takken die door het schieten naar beneden waren gekomen. Vandaag is hun laatste dag dat ze bij de VN demonstreren. Aanstaande dinsdag is er een grote demonstratie in de stad zelf. Dappere vrouwen, want de kans is groot dat deze gelegenheid gebruikt wordt door een van de kampen (of door beide als het echt tegenzit) om meer onrust en verwarring te zaaien. 

Dagboekje Abidjan zondag 6 maart
Panel moet onderhandelen met de dames Gbagbo, niet met meneer Gbagbo
Het is bloedjeheet in Abidjan, dat vindt zelfs de lokale bevolking. Gisteren voor het eerst op pad met mijn vrouwelijke fixer Eve. Ze komt uit het zuid-oosten van Ivoorkust, maar kan sinds de opstand tegen het regime van Gbagbo in 2002 niet meer terug naar huis. Zij studeerde in Abidjan toen de onlusten uitbraken. Ze werd afgesneden van haar familie. Een deel van de familie wist te vluchten naar Abidjan, een ander deel woont nog steeds in haar geboorteplaats. Haar vader vond de dood tijdens de onlusten. 
Eve was een van de mensen die de pers opving tijdens de verkiezingen afgelopen najaar, maar zit nu zonder werk. Door de crisis ligt de economie deels stil en is er geen andere werkgever. Ze betaalt ongeveer 100 euro per maand aan huur. Ze komt aan de kost door af toe klusjes te doen. Zoals voor mij dus. Eve vertelt dat een van de grootste problemen voor een huishouden bestaat uit het vinden van een volle gasfles om op te koken. Voor de benzinestations staan ellenlange rijen van mensen die hun gasfles willen laten vullen. Eve heeft een gasfles achterin de kofferbak: "Je weet maar nooit wanneer je een mazzeltje tegenkomt'. 

We hebben gister zeker 2 uur in de bloedhete file gestaan. Alle vier miljoen inwoners van Abidjan leken deze zaterdag te gebruiken om nog eens flink boodschappen te doen. Maar volgens Eve was het rustiger dan anders. We hebben een jurkje gekocht. Dat was een hel. Bloedhete winkel, zwetende grote blanke vrouw temidden van koele Ivoriaanse schoonheden, die haar per se in te kleine WOLLEN jurken met LANGE MOUWEN wilden proppen. We bereikten uiteindelijk een compromis: een rok. Ik moet namelijk vanavond met president Gbagbo en zijn vrouw naar de kerk. Daar kon ik me echt niet vertonen in mijn afgetrapte spijkerbroek, zo zei collega Joseph (die de afspraak had geritseld) telkens maar weer. Mevrouw Gbagbo ziet er namelijk heel netjes uit, en uiteindelijk bepaalt zij of we met hen kunnen praten of niet. Meneer Gbagbo schijnt volgens Joseph een goeierd te zijn die over zich laat lopen door zijn vrouw en minnares. Die hebben de echte touwtjes in handen. Het panel van zes Afrikaanse landen dat voor een oplossing wil zorgen,  moet dus niet onderhandelen met Gbagbo, maar met de twee dames Gbagbo. Wedden dat er dan een snel compromis ligt? Het kan een paar centen kosten, dat wel.