Oude voorpagina's deel 2

Maandag 20 september

Zit weer als vanouds in het perscentrum van Kigali. Uitgestorven hier, maar wel lekker warm én ze hebben een nieuwe politieagent om iedereen in de gaten te houden. 

Vanavond naar Burundi om daar voor ngo Care Nederland het leven van alledag te beschrijven van een jonge boerin. Het is fijn om een heldere opdracht te hebben die je gewoon kan uitvoeren. Dat scheelt een hoop gepieker vooraf. 

Natuurlijk wel weer iets met mijn visum voor Rwanda. Dacht dat ik 90 keer heen en weer kon, maar dat blijken de geldigheidsdagen te zijn. Nu dus in Bujumbura, de hoofdstad van Burundi, een nieuwe aanvraag indienen, anders kan ik weer niet terug naar Kigali straks.

Zaterdag 18 september

Gisteren gezien hoe het Afrikaanse Zwitserland er uit ziet: Masisi. Rustig, op de rijstijl van onze chauffeur na. Maar hoe beladen de tocht was, bleek wel uit het verhaal van een van mijn begeleiders René. Hij was in geen zes jaar die kant op geweest, terwijl het zijn geboortestreek is, uit angst dat hij zou worden gekidnapt of erger. Hij vertelde dat hij zich een groot deel van de rit had verscholen. Ik begreep toen pas, waarom ik niet voorin mocht zitten, maar achterin. Daar waren de ramen namelijk geblindeerd.

Heel hard werken vandaag, veel artikelen maken en de meesten hebben niks met Congo te maken. Broer is jarig. Gefeliciteerd Ton!

Misschien tijd om aan de site te werken, maar ik betwijfel het. Morgen terug naar Kigali voor 1 dag en dan naar Burundi

Vrijdag 17 september

Terug van Walikale, mijngebied. Zeer veel over te vertellen, maar over enkele minuten moet ik al weer weg naar Masisi, een ander gevaarlijk gebied. Heb net artikel voor de Wereldomroep gemaakt en ga nu nog even snel een boterham scoren.

Vanavond zet ik wat artikelen op de site. Hoop ik.

Dinsdag 14 september

Vandaag naar mijngebied Walikale met de Monusco. Donderdag weer terug. Monusco doet wel aan ontmoediging. Wie is je fixer? Geen idee wat een fixer was.

Maandag 13 september

Van vandaag hangt de rest van de week af: eerst bedelen om kostbare en broodnodige accreditatie (Nee, daar kun je niet alleen naar toe, want dan ben je over 2 weken nog bezig) en daarna naar Monusco, de VN-vredesmacht. Praten met de woordvoerder (als die er is) om te zien of ik morgen mee kan vliegen naar de mijn en hoe ik dan ook weer terug kan komen.....

Vandaag loopt het ultimatum af wat de ontvoerders Sylverstre hebben gegeven. Ik vind het al spannend, laat staan hij. Misschien dat er op EU-niveau iets voor hem gedaan kan worden.

Zondag 12 september. 

Onrustbarende geluiden van mijn bronnen. Oost-Congo zou op de rand van een nieuwe oorlog staan. Er komen veel Tutsi-rebellen de grens over, er worden wapens uitgedeeld en Hutu's en Tutsi's slaan de handen ineen: Kivu is van niemand en dus hebben ze het recht het gebied te veroveren. Ook een mogelijk embargo op de grondstoffen zorgt voor veel onrust.

De conditie van Sylvestre gaat achteruit. Hij is onderzocht door een toxicoloog, maar die kan niet alle testen uitvoeren die nodig zijn. Daarvoor moet hij naar het buitenland. We zijn nog steeds in onderhandeling met onze ambassade in Kinshasa en het ministerie van Buitenlandse Zaken.

En in Rwanda zijn twee Franse rechters met een groep onderzoekers gearriveerd. Zij  kijken wie schuldig is aan het neerschieten van het vliegtuig van president Habyarimana en zijn Burundese collega in 1994. Dat was het startsein van de genocide. In 2006 beschuldigde de Franse rechter Louis Brugueire 40 hoge RPF-officieren van het neerschieten van het vliegtuig. Volgens de Rwandse regering krijgt de groep alle medewerking bij het onderzoek. 

Zaterdag 11 september. 

Gisteren een aantal Congolse vrienden weer gezien, waaronder een paar zeer naaste medewerkers van Sylvestre.Ze hebben me de situatie haarfijn uitgelegd. Helaas kan ik daarvan niet alles melden nu. Vrienden hier zijn overigens een kostbaar bezit: gisteren heb ik bijna 100 dollar uitgegeven aan ze, want ze hebben nooit beltegoed en altijd honger en dorst. Wie weet hoe zuinig ik de afgelopen weken heb geleefd, weet dat dit niet helemaal van harte ging.

Vandaag ga ik praten met het kleine broertje en zusje van Sylvestre praten. Op een geheime plaats.

Vrijdag 9 september 

In Congo gelden heel andere wetten. Of toch niet? Joseph Kabila is in Goma en de soldaten zijn overal. Het lijkt potdorie Kigali wel.

Vandaag een beetje gedwongen nietsdoen: het is het einde van de ramadan en iedereen heeft vrij.

En wat betreft deze internetsite: het opladen duurt lang, dus als het een keer niet up-to-date is, wil het mij vergeven.

Als ik weer in ICT land Kigali ben, dan is snel internet weer mogelijk. Ja, ja, ik mopper wel eens op ze, maar lekker snel internet heeft wel wat. Nu komen de enen en nullen er zo traag uit dat er ook hele andere dingen mee hadden kunnen gebeuren.

Donderdag 9 september

16.00 uur: In Goma gearriveerd. Lang wachten bij de grens. Eerst veel gedoe en geschrijf aan de kant van Rwanda, daarna een dikke douaniere die al banaanetend, de kruimels en haar spuug tussen de pagina's van mijn paspoort plette. Dat verloopt gelukkig volgend jaar. Het sterft aan deze kant van de soldaten. Heel anders dan vorig jaar, toen was er geen een te bekennen. Zit in het hotel en de bekende dingen regelen: internet op de kamer -'komt morgen madame'-, een congolese simkaart 'ergens in de stad te koop madame, maar niet hier', warm water 'vanavond madame' en een biertje. 'Direct madame'. Het is grappig weer te zitten waar ik vorig jaar ook was. Alsof er geen jaar voorbij is gegaan. Maar het lot van Sylvestre herinnert me er hardhandig aan, dat er wel degelijk iets is veranderd.

7.00 uur:Vandaag naar Goma. Helaas is Sylvestre vanochtend vroeg naar Kinshasa overgebracht. Hij wist niet goed wat hij er van moest denken. Volgens de vertegenwoordiger van Buitenlandse Zaken brengt overplaatsing zijn veiligheid iet in gevaar. Vanmiddag krijg ik meer te horen.

Vandaag dus naar Goma. Een Lange, hete, stoffige reis in een gammel busje, met de (niet zo schone adem) van je buurman in je nek, de ellebogen van je buurvrouw in je maag bij elke bocht en als het even tegenzit, pikkende kippen aan je voet. Maar de reis kost maar 3 dollar; je bent een zuinige Hollander of niet! 

Woensdag 8 september

VN-secretaris generaal Ban Ki-moon is onverwacht in Kigali om te praten over het voor Kagame vernietigende VN-rapport. Het concept-rapport zou begin september officieel worden gepubliceerd, maar op aandringen van Rwanda is publicatie uitgesteld tot 1 oktober. Rwanda wil dat elke verwijzing naar genocidaire praktijken van de RPF zal worden verwijderd. Zo niet, dan dreigt het de eigen vredestroepen uit Darfur terug te trekken. Zie ook de New Times

Voorlopig laatste dag in Kigali. Morgen naar Goma; de reportage voorbereiden met de Zuid-Afrikaanse tv-ploeg. Heb er voorlopig nog een hard hoofd in. Iedereen die ik nodig heb is onbereikbaar.

Vandaag ook weer langs het kantoor van de strafkampen. Ze beloofden me gisteren terugbellen, maar hebben dat natuurlijk niet gedaan. Ik zal wel weer een officiële klacht moeten indienen.

Dinsdag 7 september

'We hebben gewapende conflicten gewonnen, we zullen zelfs hen overwinnen die zonder wapens zijn.' Het is een zin in uit de speech van Kagame in het het Kinyarwanda. In de Engelse vertaling kwam de zin niet voor. Zeer opmerkelijk en het laat duidelijk zien waar de wortels van Kagame liggen, namelijk in het leger. De inaugutatie zelf was strak georganiseerd met 'spontaan' toegestroomde toeschouwers met gekleurde T-shirts, die 'spontaan' gingen zo gingen zitten op de tribune dat de woorden Paul Kagame Oyee werden gevormd. Er wasren geen westerse afgevaardigden. Geen presidenten uit Zuid-Afrika, Tanzania en Uganda. Joseph Kabila uit Congo kwam wel de buurman feliciteren. Geen blanke staatshoofden en dus ook weinig westerse pers. Samen met een meisje van Jeune Afrique vormde ik het 'blanke contingent'. Het was vooral een langdradige aangelegenheid. En daar heb ik nou zoveel moeite voor moeten doen.

Sylvestre niet te pakken kunnen krijgen. Wel het ministerie van Buitenlandse Zaken. Zij wachten medisch rapport en analyse van Monusco af. Hij ligt immers in het hospitaal van de VN-vredesmacht en zij hebben een goed overzicht van de situatie.

Zie voor de eerdere ontwikkelingen rond Sylvestre het Kivu-blog van dag tot dag

Oh ja, en koop natuurlijk De Groene Amsterdammer van woensdag 1 september, daarin staat het verhaal van Sylvestre en de chaos in Noord-Kivu. 

Maandag 6 september

5.00 uur: Kigali is al wakker. Sinds een uur of 3 wordt er rondgereden en op vuvuzela's geblazen. IOk haat vuvuzela's. Ze doen expres lijkt het wel aan desinformatie. Niemand heeft nog een programma voor vandaag. Eerst moest ik me bij het stadion melden, nu weer bij het Kamergebouw. Het zou me niet verbazen als ik de inauguratie mis.

Zondag 5 september 

7.00 uur: Even nergens zin in. Dus ook niet in deze site. 

8.00 uur Ik heb zowaar heel heet water, dus ik ga eens lekker in bad. Daarna zien we wel, er is genoeg te doen.

Oh ja: ik sta op de lijst voor de inauguratie, voorlopig als enige Nederlandse journalist. Plots blijkt een perskaart niet meer belangrijk. Wie op de lijst staat komt er in. Pff. En dan heb ik nog wel 30 dollar betaald voor verlenging van mijn perskaart, die ik overigens ook nog niet heb. 

Zaterdag 4 september

Heel Kigali ruikt naar verf. Iedereen is bezig hek, stoep, muur en deur te voorzien van een kek verfje. De beelden vanuit Kigali aanstaande maandag moeten onberispelijk zijn. Het ziet er naar uit dat ik bij de inauguratie ben. Tenminste, als ik me niet verslaap, want ik moet me al om ZEVEN UUR 's ochtends bij het Amahoro National Stadium melden. Het betekent dat ik de dag ervoor een motorjongen moet bestellen, die wel of niet maandagochtend besluit of hij op tijd op staat voor de Muzungu (witte).

Van de woordvoerder van Kagame kreeg ik een email waarin ze zich verbaasde dat ik zo openlijk voor mijn banden met een staatsgevaarlijk terroriste en divisioniste uitkwam. Ik antwoordde haar met een net zo open mail waarin ik uitlegde dat bij ons zo iemand lid van de oppositie heet, waarna ik haar uitnodigde een biertje te drinken. Ze accepteerde gracieus. Dinsdag ontmoeten wij elkaar.

Rond Sylvestre loopt alles gesmeerd. Buitenlandse Zaken nodigt hem uit voor herstel in Nederland, als Zuid-Afrika geen optie is. Iedereen verzekert me hier dat Zuid-Afrika niet veilig is. Daar wordt hij net zo makkelijk vermoord als in Congo. Volgende week komt Buitenlandse Zaken naar Goma om met hem te praten. Ik reis ook in de loop van volgende week af naar Goma. Maar eerst de inauguratie. Yeah!

Vrijdag 3 september

Het ziet er naar uit dat Sylvestre naar Nederland komt. Sylvestre ligt nu in het ziekenhuis van de VN-vredesmacht Monusco. Het gewone ziekenhuis werd te gevaarlijk. Het schijnt dat zijn ontvoerders hem twee weken respijt hebben gegeven; daarna zouden ze hem weer oppakken. Het is allemaal wat lastig organiseren, omdat wel 100 partijen zich met hem lijken te bemoeien, maar ik heb goede hoop op de uitkomst, zeker omdat vriend Jan Hofdijk, gespecialiseerd in dit soort zaken, zich vanaf de Nederlandse kant voor hem inzet.

Donderdag 2 september

Kigali begint steeds meer op een belegerde stad te lijken. Overdag lijkt alles (in bepaalde wijken) schoon, mooi, nieuw, maar 's avonds is het alsof de stad zich opmaakt voor een gevecht. Stonden eerst de soldaten in blauw uniform stil langs de weg, nu patrouilleren ook soldaten in camouflageuniform de hele nacht in groepjes van vijf of zes.  Ze maken geen geluid, kijken links en rechts. De angst voor een aanslag of granaataanval stijgt met het naderen van de inauguratie op 6 september.

Sinds vandaag zijn ook de motortaxis ingeschakeld voor de veiligheid. Zij kregen gisteren instructie van de politie in het voetbalstadium. 'Onder jullie zitten veel oud-soldaten en poltieiagenten. Houdt jullie oren en ogen open. Het gaat om de veiligheid van onze stad.'

Woensdag 1 september

Rwanda is boos op de wereld en dreigt. Als de VN het rapport goedkeurt dan worden de troepen uit Darfur weggehaald. En oh ja, oud secretaris generaal van de VN Kofi Anan, is ook niet helemaal zuiver op de graat. Volgens Rwanda is hij het kwade genius achter dit rapport en probeert hij zo zijn eigen mislukken -hij was secretaris generaal tijdens de genocide- te verdoezelen.  

Misschien komt Sylvestre naar Nederland om aan te sterken in een ziekenhuis. Als hij wil, zou hij zich daarna kunnen melden als vluchteling. Ik denk niet dat hij dat laatste wil, maar een paar maandjes aansterken in Den Haag gun ik hem van harte!

Sylvestre vertelt voor radio Okapi (van de VN) over zijn vrijlating.

Dinsdag 31 augustus

16.15 uur; Sylvestre ligt op de intensive care in Goma. Hij heeft de hele week gevangen gezeten, vastgebonden en geblinddoekt. Eerst in een tunnel, later in een soutterain met rottende lijken als gezelschap. Zijn kleren zaten onder het bloed. Sylvestre is gisteren ook geinjecteerd met een nog onbekende substantie. Wie precies verantwoordelijk is, is nog onduidelijk, aldus de interim president van de civil society Masisi, Thomas D'acquin Muiti en AFP en zijn vrienden van Sape.

 http://www.rnw.nl/afrique/article/rdc-sylvestre-bwira-retrouve-et-hospitalise

15.00 uur: Sylvestre leeft!!! Hij heeft gevangengezeten, is heel erg verzwakt. Door Bosco. Ik leg het allemaal nog wel uit, voor zover ik het weet. Nu ga ik eerst alle autoriteiten en kranten informeren.

7.00 uur Nog steeds geen levensteken van Sylvestre. Ondertussen bereid ik een korte trip voor naar zijn geboortestreek Masisi voor een reportage over hem. Een Afrikaanse tv-ploeg wil met me mee. 

Kigali wordt ondertussen opgeruimd. Alle perken worden onkruidvrij gemaakt, de belangrijkste stoepranden zwart-wit geverfd, de straten nog schoner geverfd. Als er internationale gasten komen naar de inauguratie van Kagame op 6 september, dan kunnen ze van de vloer eten. Kigali moet stralen die dag, zodat de wereld even vergeet dat Kagame in een VN-rapport beschuldigd wordt van genocide. Maandag 30 augustus

15.00 uur: En kan die TUTTEBOL van een Yolande, persvoorlichter van president KAGAME eens haar telefoon opnemen en mijn mails beantwoorden? Ik ben het zat! To make sure she gets the message: if a president's assistant won't even return phonecalls and emails, what does that say about the president? Either he has a bad choice of assistants, either he sets a bad example.

Nog steeds geen levensteken van Sylvestre. Ondertussen bereik ik een korte trip voor naar Goma en Masisi voor een reportage over Sylvestre. Een Afrikaanse tv-ploeg wil met me mee. 

Kigali wordt ondertussen opgeruimd: alle perken worden onkruidvrij gemaakt, een aantal belangrijke stoepranden wordt zwart-wit geblokt geverfd en de straten nog schoner geveegd. Op 6 september wordt Kagame opnieuw geinstalleerd als president en dus moet de wereld zien hoe schoon, welvarend en mooi Rwanda is. Ik ben bang dat de wereld het VN-rapport over een paar dagen nog niet is vergeten, noch het gesjoemel met de verkiezingen. 

7.00 uur: Hoe langer Sylvestre niet wordt gevonden, des te groter de kans is dat hij niet meer leeft. Het heeft dit weekend zwart gekleurd. Het schrijven van zijn verhaal voor de Groene was een zware exercitie. 

Vandaag moet ik me melden bij het secretariaat van de werkkampen in Rwanda. Ik wil een interview en ik wil een werkkamp bezoeken. Maar voor ik toestemming krijg, moet ik wat zaken uit mijn dossier komen uitleggen. Het feit dat ik bevriend ben met de oppositie zal daar wel de reden van zijn. En verder wil ik even rustig werken in de bibliotheek van de witte paters. 

In Kigali lijkt het alsof er elke avond meer soldaten zijn. Bijna op elke straathoek staat er wel een, altijd met een geweer. Ook de beveiligers dragen allemaal een geweer. In plaats van dat ik me er veiliger door voel, maakt het me onrustig. Het lijkt een stilte voor de storm. Op 6 september wordt Kagame geinaugureerd. Het zou een dag kunnen zijn waarop meer gebeurt.

Zondag de 29ste

7.00 uur: Gisteravond laat de woordvoerder van de politie nog gebeld over de bommelding. Hem was niets bekend. Vals alarm dus? Maar wat deden alle soldaten bij het COETC-gebouw?

Zaterdag de 28ste

23.30 uur: Er is een bommelding in het COETC gebouw in het centrum. Een kolonel zou er een bom hebben geplaatst en weer weg zijn gelopen. Ik ben er langs geweest en heb met soldaten gesproken. Ze houden hun kaken stijf op elkaar over de kolonel en de bom. Het was een auto met een kapotte accu zeggen ze. Wij kwamen toevallig langs, daarom zijn er zo veel soldaten. De straten in het centrum zijn opvallend leeg. Er wordt gezegd dat de wegen naar de stad zijn afgesloten. Zaterdag de 28ste

23.30 uur: Er is een bommelding in het COETC gebouw in het centrum. Een kolonel zou er een bom hebben geplaatst en weer weg zijn gelopen. Ik ben er langs geweest en heb met soldaten gesproken. Ze houden hun kaken stijf op elkaar over de kolonel en de bom. Het was een auto met een kapotte accu zeggen ze. Wij kwamen toevallig langs, daarom zijn er zo veel soldaten. De straten in het centrum zijn opvallend leeg. Er wordt gezegd dat de wegen naar de stad zijn afgesloten. 

7.00 uur: Uitzoeken, schrijven, deleten, uitzoeken, schrijven, deleten, uitzoeken schrijven... Daar ben ik dit weekend wel mee bezig.

Voor de Groene Amsterdammer moet -nu hoofdpersoon Sylvestre is verdwenen-  het hele artikel worden omgegooid. Ik doe het met een zwaar, zwaar hart.

Het naar buiten komen van het VN-rapport over de genocide door de RPF in Oost-Congo, tussen 1996 en 1998 is hier in Rwanda geen nieuws. Begrijpelijk, dit nieuws zet de net herkozen president niet bepaald in het zonnetje. Kagame, die naar eigen zeggen, officieel een eind maakte aan de genocide in 1994,  tot nu toe handig inspeelde op het schuldgevoel van allen die hadden toegekeken en een wet had die genocidair denken verbood, wordt nu zelf beschuldigd van genocide.

Vrijdag de 27ste

14.00 uur: Wat betreft de aanwezigheid van Frans Makken op de persconferentie: alle ambassadeurs hadden een uitnodiging gekregen. Alleen Makken had de moed er naar toe te komen en vragen te stellen. Jammer dat niet meer ambassadeurs van die gelegenheid gebruik hebben gemaakt.

9.30 uur: Kagame en Kabila in het nauw door concept-VN-rapport over massale schending van de mensenrechten door RPF en Oost-Congo

6.00 uur: Nog steeds is Sylvestre verdwenen. De Nederlandse ambassade in Kinshasa neemt het hoog op. Zijn collega's zijn inmiddels een zoekactie begonnen. 

Dit artikelverscheen dit voorjaar bij het Belgische weekblad Knack.

De meneer die afgelopen woensdag de heuvels in vluchtte omdat hij met Victoire had gesproken en niet meegenomen wilde worden voor ondervraging, moet zich nog steeds schuil houden. De politie was gister de hele dag bij het huis van de man. 

Op een persconferentie over het gedrag van de lokale en nationale media in Rwanda verscheen ook onze ambassadeur Frans Makken. Hij stelde twee kritische vragen aan de Media High Coucil, verantwoordelijk voor de pers, maar verdween weer voor ik hem naar de betekenis van zijn optreden heb kunnen vragen. Waren deze vragen officieel uit naam van Nederland? Waarom tijdens een persconferentie gesteld? Ik zal het hem vandaag maar even officieel vragen.